STADYUM TASARIMI
Muhteşemliğine henüz ulaşılamayan antik stadyum tesisleri (Romatdaki Circus Maximus 180 000 seyirci kapasiteli idi) günümüz spor tesisleri için esas teşkil etmektedir. Iç oyun alanının etrafında uluslararası atletizm kurallarına uygun koşu pistleri bulunan 79 x 109 m boyutunda futbol sahasıdır. Oyun sahası ana formu antik ovale yakın elipstir. Stadyum genelde kısmen gömülüdür ve bundan dolayı, kazanılan zemin dolgudur. Şehir planlaması açısından spor tesislerine iyi ulaşım ve toplu ulaşım sağlanmalıdır. Tren, otobüs, tramvay durakları ve büyük park yerleri planlamada dikkate alınmalıdır. Duman, koku ve gürültü oluşması yüzünden sanayi yerlerine yakın olmamalıdır. Kapalı ve açık tesisler farklı spor çeşitlerini içermeli ve şehir yüzey kullanım planlarına uyum sağlamalıdır. Antik stadyumların aksı değişik müsabaka zamanlarına uygun olarak ve seyircilerin çoğunun güneşin arka taraflarında kalması için, batı-doğu veya güney-kuzey istikametinde (Bkz. Şekil 6) Avrupa'da da kuzey doğudan güneybatıya kadardır. Açık girişler bu yüzden doğu tarafındadır. Arka tarafında seyirci akımının farklı stadyum girişlerine dağıldığı ön kısımdaki gişelerle genelde merdivenlerin üstünden tribünlerin yarı yüksekliğiyte stadyumun gerisindeki sıralara ulaşılır. Oturma sıralarının basamak yüksekliği Vitruv'a göre akustik açıdan 1:2 oranında olmalıdır. Hoparlör kullanımında rampadan iyi bir görüş sağlamak esastır. Buna uygun olarak (çapraz oturma düzenlemesinde) her bir 2. arka sıradan kafalar üstünden ilk sıra görünür olarak tasarlanmalıdır. Bu şekilde parabolik eğri sağlanmalıdır. Dairesel segmanın uzun tarafı en iyi görüş alanıdır.
Girişlerin ve merdivenlerin genişlikleri seyirci kalabalığına göre hesaplanmalıdır. C. van Eestern'in saptamalarına göre, Amsterdam Stadyumunun her 5000 seyircisinin stadyumdan çıkışları esnasında 9,5 m. genişliğindeki merdivende = 7 dakika veya 420 saniye (Los Angeles'da 12 dakika, Turin'de 9 dakika) geçer. Seyirciler için sıhhi odalar seyirci kısmında uygun yerde yapılmalıdır (ilk Yardım Tedavisi). Her bir 20 000 seyirci için bir oda grubu gereklidir. Tedavi ve dinlenme odası 15 m2, depo odası 2 m2 ve 2 tuvalet bulundurulmalıdır. 30 000 kişilik tesislerde güvenlik organları için (Polis, itfaiye) 15 m2'lik oda öngörülmelidir. Ana tribünde oyun sahasına iyi bir şekilde görüş mesafesi bulunan spiker kabinleri gerekir. Her bir kabin 15 m2 olmalıdır. Her 5 spiker kabininin arkasında 4 mylik şalter odası tasarlanmalıdır. Her 4 seyirci için bir park yeri gerekir. Yüzeyde özel otobüsler için park yerleri düşünülmelidir.
Öngörülen seyirci yerlerinin her bir sayısına göre tribün tesıslert, ya spor yüzeyinin uzunlaması yönünde (büyük mesafe olmadığından iyi görüş ;imkanı) veya - takr. 10 000 yerden fazlası için tüm spor yüzeyinin etrafında düzenlenir. Sportif faaliyetler öğleden sonra yapıldığından, seyirci oturma yerlerinin batı tarafında olması en uygunudur. Seyirci yerlerinin çok sıralı düzenlemesinde görüş açısının iyileştirilmesi için yeterli yükseltme yapılmalıdır. 20 ayakta sıra yerleri olan veya 10 oturma sıralı küçük tesislerde 1:2 oranında kademe tasarlanması gerekir. Diğer tüm tesislerde bu parabolikler uygulanmalıdır. Burada oturma ve ayaktaki yerlerin yükseltilmesi görüş çizgisinin konstrüksiyonu ile sağlam,yükseltme ayakta yerlerde 12 cm ve oturma yerlerinde 15 cm olmalıdır.
OTURMA YERLERİ
Oturma yerleri için yer gereksinimi aşağıdaki gibi hesaplanır:
Oturma yeri genişliği 0,5 m
Oturma yeri derinliği 0,8 m
Bunların
Oturma yüzeyi 0,35 m
Ulaşım yüzeyi 0,45 m
Gerek tekli gerekse sıra halinde oturma yeri öngörülür. Arkalıklı oturma yerleri yüksek konfor sağlamaktadır. Giriş ve çıkış yerlerinin düzenlenmesine bağlı sıralar:
Bir geçidin her bir yanında dik olarak yükselmediği halde 48 yer dik yükseldiği halde 36 yer.
Oturma yerleri ve ayaktaki yerler bölümlere ayrılmalıdır. Her 750 yerde en az 1 m olmak koşuluyla acil çıkış koridoru (Merdiven, Rampa, Düz) yapılmalıdır.
AYAKTA DURMA YERLERİ
Ayakta yer için yer gereksinimi aşağıdaki gibi hesaplanır:
Ayakta yer genişliği 0,5 m.
Ayakta yer derinliği 0.4 m
Her 750 yerde en az 1 m olmak koşuluyla acil çıkış yolu (Merdiven, Rampa, Düz) yapılmalıdır. Stadyumun aynı anda doldurulması ve boşaltılması sırasındaki tehlikeli yığılmaları önlemek için ayakta durulan kısmı ortalama 2500 yerden oluşan gruplara veya bloklara bölmek gerekir. Bu bloklar ayrı olarak kapanabilir ve sınırlamalarla emniyet altına alınabilir olmalıdır.
Ayakta yer blokunun dahilinde dalga kıran çapraz olarak düzenlenmelidir. Her bir tekli yerden gözükebilecek max. 10 ayakta basamakta takr. 1,10 m yüksekliğinde korkuluğun yapılması şarttır. Olası bir diyagonal itme çapraz dalga kıncısı ile önlenebilir olmalıdır.
Yapı endüstrisi, seyiici tesislerinin yapımı için dirsek!' basamakları prefabrik olarak üretmektedir.
Şeref Tribünü: Büyük tesislerdeki kapalı şeref locası için mobil oturaklar öngörülür.
Tribün Çatısı: Bir çok oturma yerinin üstünün kapatılmasına özen gösterilmelidir. Tribün yapılarının üst üste çekilmesi ile üstü ötülü oturma yerlerinin sayısı arttırılabilir. Berlin Olimpiyat Stadyumu ve Viyana Stadyumu yeni çatı ile kaplanmıştır.
Etiketler : stadyum