MİMARİ ESKİZLER
Temel özelliği mekânsal kurgu olarak da tanımlanan mimarlık çalışmalarının artistik ağırlıklı ilk çalışması tamamen serbest, esnek, özgür, bağlantısız düşünsel çalışmalardır. Çalışmanın başlangıcında ve çalışma süreci içinde tasarım sorumluluğunu üstlenen mimar kendisinde var olan bilgilerle yetinmez. Her konu için aceleci bir tutumla yeterli bilgi birikime sahibim, ben bir profesyonelim diyemezler., dememelidirler. Mimar her zaman bilgi tazeliğini, mesleki duyarlılığını, yeni fikirlere açıklığını, esnekliğini korumalıdır. Yani bilgilenme ön ve kesin koşuldur.
Hatta mimari tasarım çalışmalarının başladığı aşamada, abartılı bir deyişle, mimar kendini hala bir acemi görmelidir. Eksiklerini giderme telaşı içinde olmalıdır. Acemliğini aşmak için klasik bilgilerini yenileyerek, güncel bilgilerle bilgi hazinesini destekleyerek zenginleştirmelidir. Yoğun yeni bilgilerle beslenmelidir. Ön araştırma, doküman sağlama, gözlemlerde bulunma, dünya ve ülke mimarlarının çalışmalarından esinlenme olanağını sabırla sürdürmelidir.
Mimarın kendine duyduğu güven sonucu hemen eskiz çalışmalarına başlaması sakıncalı, aşılması gerekli bir alışkanlıktır. Bir mimar acemilik noktasından başladığını kabullenmelidir. Ayrıca mimarların mesleklerini uygulamada karşılaşacakları tasarım konuları bir hayli değişiktir. Örneğin, eğitim, yönetim, sağlık, ulaşım, kültür, spor, üretim, ticari, dinlenme, eğlenme, konaklama vb.
Yukarıda söz konusu edilen konularda pek azı dışından uzmanlığın gerekli olduğu söylenemez. Mimar her konu üzerinde araştırma, doküman edinme, geçmiş ve güncel uygulamalar üzerinde sıcak gözlemlerde bulunma, bilgilenme, sonrası kişisel yorum hakkını kullanır.
Mimar bazen özel konut, bazen sağlık veya eğitim yapısı, stadyum ve laboratuvar, nükleer santral tasarımı yapar.
Eğitim aşamasında bilinçle, beceriyle, en az hataya yer verecek şekilde kazanılmış değişmeyen temel tavrı, çevre, program, fonksiyonel hareketlerden analizle mimari tasarımda özgün senteze ulaşmaktır. Zaten mimarların meslekler arası belirgin kimliği sentezci oluşlarıdır. Mimari tasarıma başlama aşaması, duyarlılıkla allın, iç içe yürütüldüğü çalışmalardır ve önemlidir. En büyük yardımcısı bilgilenmedir. Artistik, estetik, mimari etkilenme, esin hakkı adına kaynaklar ısrarla taranır. Her mimar kendinden önce yapılanları bilmeli ve tanımalıdır. Mimarlığın süreklilik çizgisinin bir noktasında bulunduğunu unutmamalıdır. Konunun yeri, çevresi gezilerek tanınıp incelenir, hatta orada bir süre yaşanır. Saatlerce ve günlerce sürecek olan zevkli, zevkli olduğu kadar da çileli ön çalışma dönemi başlar. Ancak yine unutulmamalıdır ki, zaman önemlidir. Kimse mimara dilediği kadar süreyi tanımaya istekli değildir. Söz konusu çalışma zaman karşı yarıştır.
Mimarin beyninde tasarımın oluşumu bir yaratıcı senaryo çalışmasının benzeridir. Sinema ile mimarlık faaliyetlerinin benzerlikleri inkar edilemez. Sinemada yönetmenin beyninde senaryonun üç boyutlu oluşum süreciyle yakınlık içindedir. Her ikisini de yeterli düşünme ve senaryo oluşturma süresi tanınmalıdır. Bu süreçte düşünce filizlenip serpilmeli, düşsel “senaryo” açılımlar sağlayarak yavaş yavaş olasılıkları kurgulanmalıdır.
Artık mimari tasarımı yapılan konunun adını koyabiliriz. Örneğin; “gençlik merkezi”. Böyle bir konunun sizce anlamı nedir, ne olmalıdır ? Yeni bilgilerle beslenmiş genel ve mesleki kültür dünyanızdan, mesleki kişiliğinizden gelen anlayışınız, yaklaşımınız ne olabilir, ne olmalıdır ?
Tasarımınızda program, durum planının çevre verileri kuşkusu birinci derecede önemlidir. Gene de konunun özelliklerine göre öncelikleri belirlemede mimar, seçme serbestisine sahiptir.
Belirtilen konuya tekrar dönecek olursak, konuyu ele alış, yaklaşım, mesleki kişilik kaynak alacaktır. Üzerinde düşündükçe öne çıkan tercihler, giderek daha belirginleşecektir. Örneğin fonksiyonu arındırılmış, özgün bir yaklaşım olabilir. Aslolan güç olanı başarmaktır.
Düşünceler, gençliğin bağımsız özlemini yansıtmalı, genç neslin Dünya’ya bakışı, yaşamın çekiciliği, sevinci, renk, insancıl değerler, saydam, davetkar dışa açıklık, mekânsal süreklilik, çeşitlilik, hareketlilik, kütlede, yatayda, düşeyde, dış-iç mekanda devingenlik, teknolojik olanaklar, mimari plastisitede de özgünlük olmalı diye düşünülmelidir.
Beynin aydınlığında tasarım üç boyutlu oluşturulabilir. Çevre, program verileriyle dirsek teması içinde, ilk sağlanmak istenen mekânsal perspektifler etki ve kurulan ilgiler, senaryonun ön öğelerindedir. Engelsiz, açık, bölünmeden, sınırlanmadan kurulan tek mekan. Bütün fonksiyonların iç içe birlikteliği, müzik, yakınlıklar, dostluklar, tam bir bütünlük. Tek mekan içinde düşünülen satranç, briç, konferans, gösteri, konser aktiviteleri, Tek mekanın dışa vurumu. Bir başka senaryoda ise, içe dönüklüğün, değişik fonksiyonlar için kararlı mekânsal bölünmüşlüğün, geleneksel tutumun, katı disiplin ve arı geometriye sadakatin taşıdığı mesajlar amaçtır.
Düşünme sürecinde mimarın beyninde fikirler kaygan zemindedir. Özellikler değişkendir. Düşünceler, karşıt düşüncelerle yer değiştirmekte, sık sık geriye dönüşler olmaktadır. Ön kabuller, ilk tercihler, geçmişin birikim ve deneyleri konuya has yeni bilgilerin süzgeçlerinden geçmektedir. Karşılıklı düşüncelerden biri diğerini etkilemektedir.
Tekrar belirtilebilir ki, taslak çizimlere geçmeden düşünsel süreç bütün yoğunluğu ve gerilimiyle yaşanmalı. Bu dönem ve sonraları, daha önce açıklandığı gibi kitaplar, dergiler ve tartışmalarla dopdolu olmalı, bütün bilgi, esin kaynakları kullanılmalı. Eğer o anda erişilen düşünce kendine, hatta diğer kişilere anlaşılabilir açıklıkta anlatılamıyor ise, özgün olduğu inancını veremiyorsa, belirsizlikler sürmekte demektir.
Çoğunlukla sabırsızlık, had noktaya varabilir. Düşüncelerin bir an önce çizgiye dönüşümü özlenir, istenir. Artık taslak çizimleri başlamalıdır. Eskizlerde ölçekli veya ölçeksiz sınır tanımadan fikirler özgürce çizilerek kağıda geçirilmektedir. Planda iki boyutlu olarak geliştirilen sayısız şemalar, krokilerden yapılan eskizler. Artık bu aşamada neden, nasıl soruları sorulmaktadır. Çevre verileri, fonksiyon, program etüt edilirken, üçüncü boyut sorunları, denge, mimari plastisite, estetik kaygılar, sorular, sorunlar devrededir.
Etiketler : eskiz çizimleri