ÖLÇEKLENDİRİLEN ÖN PROJE TASLAKLARI
Eskizlerin yeterli olgunluğa eriştiği kabul edildiğinde ölçeksiz eskizler ölçekli eskizlere dönüştürülür. Mimarlar ölçüye ölçeğe bağlıdır. Kararlarını ölçüyle düşünür, ölçülü çizgiyle açıklar ölçüyle gerçekleştirir.
Tasarımı yapılan mekanlar bir sistem tarafından taşınacak, örtülecektir. Kurulan taşıyıcı sistem mimari ön düzenlemelerle uyumlu olmalı, ayrıca mekana kartı sağlamalıdır. Ölçekli eskizlerde taşıyıcı sistem devrededir.
Ölçekli etütlerin yeterli olgunluk düzeyine erişmesi hiç de rahat olmayabilir. Daha önce yapılan serbest, sınır tanımayan özgür eskizler gerçek boyutlarla, taşıyıcı sistemle çelişebilir.
Ölçekli eskizler konunun özelliği ve boyutlarına göre 1/5000, 1/2000, 1/1000 ve 1/200 dür.
Yukarıca açılananlar mimari çalışmanın en sancılı yeniden oluşturma sürecidir. Sancılı, kimi zaman coşkulu, çoğunlukla düş kırıklığı, aşırı yorgunluk, uykusuz geceler demektir. Bilgi, kültür, deneyim, yetenek, hayal gücü ve zekanın birlikte devrede, iç içe tasarımın en sıcak olduğu dönem, ön proje dönemidir.
Karar noktasına varılmasından sonraki evreler ise, teknik bilgi kullanımı, teknik kadrolarla yapılan sıkı işbirliği aşamasıdır.
Ölçekli eskizlerin yeterli düzeyde tamamlanmasından sonra, ön tasarımın ölçekli çizimleri başlayacaktır.
Gençlik merkezi gerekli metre kareleri ile, tefrişli yatay ve düşey dolu-boş, taşıyıcı sistemleriyle çizilir. Artistik özellikler taşıyan sunuş tasarım hazırlanır.
Fikir projesi mimarların meslek kimliğini açıklar. Mimarın çizimle sunuşundaki kimliği, parmaklarının ucundan, kalemi tutuşu, kalemin eğim açısı, uca verilen basınç, hz. Vb. nedenlerle kim olduğu tanınır. Tabii esas kişiliği, mesleki kimliği, mekan anlayışı, mimari düşünce tarzında belirginleşecektir. Bunda da el çizimi veya bilgisayar çizimi fark etmeyecektir.
İşverenler, planlar, kesitler, görünüşler, artistik veya paralel perspektifler, maket ve bilgisayarlarla üç boyutlu anlatımlarla desteklenerek sunulan tasarım / ön proje üzerinde düşünecek, değerlendirme yaparak eleştirecek veya beğenecektir.
Avan proje , başka bir deyişle ön tasarım bir binanın binalar kompleksinin başarı veya başarısızlığını, yani mimari kaderini belirler. Mimar ön tasarım aşamasında yargılanır. Mimarlar ön tasarımlarını savunma hakkına sahiptir. Ancak haklı ve tasarımın önünü açan eleştiri sonucunda gerektiğinde tüm çalışmalar adeta yeniden başlayabilir. Aslında işverenlerin, işin sahiplerinin konumu, tutumu, kültürel düzeyi önemlidir. Nitelikli, istediğini bilen, görgülü işverenin başarılı sonda payı büyüktür.
Mimari tasarımda ön büyük ölçek 1/5000 dir. 1/5000 ölçeği kentsel tasarım boyutunda bir ölçektir. Doğanın üst görünüş olarak tüm ayrıntılarını, özelliklerini, topoğrafik bilgileri, ulaşım ağını, mevcut kent dokusunu kapsar. Çoğunlukla konuları kente entegre olan konulardır, örneğin; büyük toplu konut alanları, üniversite kampüsleri, olimpik merkezler, milli parklar vb. 1/2000 ölçeğini mimarlar durum planları olarak yukarıda yukarıda belirtilen konuların daha ayrıntılı çizimlerinde, ölçekli şemalarda sık kullanırlar. 1/5000 ve 1/2000 ölçekleri iki boyutlu çizgisel renklerle destekli planlardır.
Esas mimari çizimler klasik ölçekler 1/1000 ile başlar. Bu ölçeğe durum planı ölçeği denilse de tasarımı yapılan yapı ve yapıların fonksiyonel sorunları, ilişkileri, çözümlerini ana mimari çizgisi, kütle plastisitesi, plan, kesit, görünüş, perspektif çizimleriyle bu ölçek yeteri kadar açıklar. Mimari tasarım sürecinde, tasarımın geliştirilerek oluşturulması, daha netleşmesi ve mimarın partnerleri olan mühendislere gerekli ön bilgilerin aktarılması, teknik temasların yapılmasında ise, en çok kullanılan bir diğer klasik ölçek 1/500 ölçeğidir.
1/500 ölçekli çizimler, gene ağırlıklı olarak ayrıntılı durum planı çizimlerinde kullanılması söz konusudur. Ancak esas tasarımın oluşumunda ve fikri özgün çizgisel anlatımda olağanüstü yeterliliği ve ifade yetenekleri olan bir ölçektir. Bu ölçeklerde iki boyutlu planlarda fonksiyonu, kesitlerde üçüncü boyutu, görünüşlerde mimari özellikleri, kuşbakışı perspektifleriyle kütlesel ilişkileri, plastisite dengeleri açılanır.
Kurulan taşıyıcı sistem, eksenleriyle belirtilir. Ayrıca 1/500 ölçekli paftalarda renk, en çarpıcı şekliyle, pentür tadında grafik anlatımın tüm zengin olanaklarıyla kullanılır. Bazen büyük metrekareli geniş programlı bina komplekslerinde 1/500 yarışma ölçeğidir. 1/200 ve 1/500 ölçekli çizimler mimarinin müziksel enstrümanları olan ışık, gölge, renk, değişik planların etkilerinin etüdüne de fırsat veren çalışma süreçleridir.
Özet olarak, 1/500, mimariyi anlaşılabilir, rahatlıkla okunabilir kılan, değişik çizim teknikleriyle özel becerilerle üst düzeyde sunan anlamlı, klasik ölçülerden biridir.
Mimarlıkta bütünlük temel amaçlardan biridir. Yatayda, düşeyde, içte, dışta çeşitli fonksiyonel öğeler arasında sağlanan bütünlük ve denge mimari kompozisyonda başarının belirleyicilerindendir. Bütünlük ve kurulan dengeler 1/1000, 1/500 ölçeklerde şekillenmeye başlayıp 1/200 ölçeğinde olgunlaşır.
Bütünlüğü sağlayan temel öğelerden biri geometridir. Geometrik şekillerden oluşan mekanlar arasında kurulan ilgi, denge, uyum, süreklilik, tekrar bütünlüğü hazırlar. Geometrik yapıların anıtsal değer yitirmeyen sonuçları insanlık tarihi kadar eskidir. Uygarlıklar bu tür kalıcı örneklerle anılır, örneğin; Mısır Piramitleri, Babil Kulesi, kubbeli kiliseler, katedraller, camiler, kümbetler vb. Diğer yandan mimarlığın eriştiği yüceliğin temel öğesi geometri yapı tekniği, statikle iç içedir.
Bu arada şu belirtilebilir ki, mimar bütün ölçeklerin düşünsel sınırlarına kadar kademe kademe çalışmalarını ilerletecektir. Her ölçek kendine has düşünce, geliştirme ve anlatım hızıyla devreye girerek işlevlerini tamamlayıp, fikirleri bir sonraki ölçek aşamasının daha geliştirici olanaklarına devredecektir. 1/500 ü izleyen ön mimari tasarımın klasik ölçeği 1/200 ölçeğidir.
1/200 ölçeği mimari tasarım sürecinin doruğunda yer alır. Bir başka deyişle 1/200 gerçek anlamda ön proje ölçeğidir. Mimari tasarımın, fonksiyonel, kültürel, estetik, mekânsal ve strüktürel sorunlarının daha da çözümlenip olgunlaştırılması aşamasıdır. Etütlerde ve çizimlerde en çok kullanılan ölçektir.
Boyutların belirlendiği, fonksiyonel ilişkiler ağının kurulduğu, taşıyıcı sistemin mekanlara katkı sağlayacak şekilde düzenlenip uyarlandığı, ana fikirlerle ayrıntıların bütünleşmesini sağlayacak kararların alındığı aşamadır.
1/200 ölçeği, mimari plastisitenin, mimari ögeler arası dengenin ritim, uyum ve tekrarların kurulduğu mekânsal geçiş, bağlantı ve mafsalların süreklilik, doluluk-boşluk oranlarının irdelendiği, böylece mimari müzikalitenin yaratıldığı ölçektir. Bir başka deyişle, mimari tasarım çizimlerinin ustaca kullanılabilen artistik becerilere açık şiirsel ölçeğidir.
Geliştirilen mimari tasarımın fikirsel özü bu ölçekle en çarpıcı şekilde sunulabilir. Verilmek istenen mesajlar bu ölçekle en anlamlı ifadesini bulur. Alanlar işlevlerine göre düzenlenip tefriş edilerek boyutlandırılırlar. Duvarlar, açıklıklar, pencere, kapı, merdivenler, döşeme, döşeme desenleri, doğanın ayrıntıları, araç gereçler, yakın çevre 1/200 ölçeğinde plan, kesit, görünüş ve perspektiflerle çizilerek açıklanır.
1/200 ölçeği uluslararası ön tasarım ölçeğidir. Gerçek boyutun iki yüzde biri olan bu ölçek, 1/150, 1/250, 1/300 olmayıp rahat kavranabilir, okunabilir en makul ve dengeli olanıdır.
Ön tasarım çizimleri, uluslararası deyişle avan projeler kararlarıyla insanların hareketlerini, eylemlerini yönlendirir, düzenler. Giriş, merdiven, asansör, çalışma, dinlenme ve servisleri kullanma konularında mantıklı, denenmiş veya yeni bilgilere göre fonksiyonel ilgi, ilişki kurar. İnsanların bu mekanlarda rahat ve akıcı hareketlerini sağlar. Mekan değişiklikleriyle, hareket halindeyken beklenmedik çarpıcı görünüşler, görsel etkiler, estetik algılamalar, kültürel çağrışımlar amaçlanır.
Yukarıda belirtilmeye çalışıldığı gibi, mimari kişiden kişiye değişik tavırlarla yorumlanabilir olsa da, esas olan kültürel sürekliliktir.
Hareketli, çok elemanlı, saydam, esnek, saran, kavrayan, gelişmeye, değişik kullanmaya açık veya içe dönük, biçimli tekdüzelik, biteviyelik, simetriye geometriye bağlılık en iyi 1/200 ölçekle ifade bulur. Bilginin, becerilerin, yeteneğin, düş gücünün, yaratıcı zekanın, aklın, mantığın, gelişmiş entelektüel tavrın hep birlikte harmanlandığı ölçektir 1/200.
1/200, hatta 1/100 ölçekli mimari ön tasarımlar tasarımın diğer anlatım araçlarıyla, olanaklarıyla desteklenir. Maketler, artistik-paralel perspektifler, üç boyutlu, hareketli ve renkli bilgisayar çalışmaları işverenin bilgisine ve beğenisine sunulur.
Etiketler : ön proje taslakları