KAZIK TEMEL NEDİR
Çok zayıf zemin direnci olan yapı alanlarında, derin temellerle de sağlam zemine erişilememesi durumunda kazık (kolon) sistemine gidilir. Yapı yükleri ya uç kazıklarla sağlam zemine ya da kazık yüzeylerinin sürtünmesiyle zemine iletilir. Kazık sisteminde kullanılan malzemeler ; ahşap, beton, betonarme ve çeliktir.
SABİT KAZIKLAR ( UÇ KAZIKLAR)
Temel yüklerinin sağlam zemine kolon veya kazık uçlarıyla iletilmesine sabit kazık sistemi denir. Yüklerin sağlam zemine kazıklar aracılığıyla aktarılmasında erişilen zeminde oluşan gerilmeler diğer temellerin taşıyıcı zeminlerinde oluşan gerilmelere benzer. Kazık aralarının dolu oluşu, kazıkların flambajını önler, ankastreliğini sağlar. Bu tür kazıklarda sadece çakılı oldukları zeminin direnci hesaba katılır. Bu kazıklar genellikle betonarme olarak yapılırlar. Forja esası ile zemin delinerek sağlam zemin bulunur ve sağlam zemine kazık ucunun en az 1 metre girmesi sağlanır. Sağlam zemin kalınlığı kazığın zımbalamayacağı kadar olmalıdır. Beton dökme esnasında fil ayağı tarzında meydana gelen oluşumun yarattığı sürtünme kuvvetleri, emniyet olarak hesaba katılmaz. Kazık çapına göre taşıdığı yükler, şartnamelerle belirlenmiştir, kazıklar kolon gibi hesaplanamazlar.
YÜZEN KAZIKLAR
Yapı yüklerinin sabit kazıklar aracılığıyla sağlam zeminlere aktarılmasının olanaksızlığı, sağlam zeminin çok derinde olduğu zaman kullanılır. Yükler, kazık yüzeylerinin sürtünmesiyle zemine aktarılır. Kazıklar zemine; çakılarak, dökülerek, vidalı kazıklar olarak yerleştirilir. Kazıklar düşey eksenleri yönünde yüklenmelidir. Eğer düşey yüklerden sapma varsa gelen yükler eğik kazıklar çakılarak karşılanır. Kazıklar, ahşap beton ve çelikten hazır olarak kullanılabileceği gibi, zemine çakılıp çıkartılan kazıkların boşluğunun betonlar doldurulmasıyla da dökme kazık olarak yapılırlar.
KÖKNAR V E MEŞEDEN YAPILAN AHŞAP KAZIKLAR
Ahşap kazıklar devamlı ılık su altında kalacakları durumlarda kullanılırlar. Su seviyesi düşse bile ahşap kazıklar su içerinde kalmalıdırlar. Su seviyesinin dışında kalmaları durumunda ufalanarak yok olur, tüm dirençlerini yitirirler. Ahşap kazıkların incelen kısımları aşağıya gelmeli, düzgün olmalı, kesitleri yüklenmelerine göre belirlenmeli, boyları ile çapları yükleri karşılayacak şekilde dengeli tutulmalıdır. Ser bir zeminle karşılaşılması durumunda uç kısmına çelik çarık giydirilmeli, çarığın sıcak giydirilmesi sağlanıp ucu ahşap kazığın tam eksenine göre ayarlanmalıdır. Ayrıca, kazık başlığının tokmak darbesiyle dağılmaması için 50/100 mm lik lama ile çemberlenmesi gerekir. Ahşap kazıkların boyları yeterli olmazsa uzatılabilir. Çakma anında ahşap kazık çok sert bir tabakaya rastlayacak olursa kazık ucu hatta kazık parçalanabilir. Bu durum, yapı yüklendikten sonra önemli oranda tasmana (oturmaya) neden olabilir.
BETONARME KAZIKLAR
Kazıkların su içinde oluşunun sakıncaları beton kazıklarda yoktur. İşin gereğine göre istenilen boyutta yapılabilir. Betonarme kazıklar seri şekilde üretilebilir. Tam priz süresince kalıpta bekletildikten sonra kullanılabilir. Boy ve kesitlerinin gereksinimlerine göre belirlenmesi çok sayıda ve her yerde üretilebilmeleri, gerekli pas payı verildikten sonra, ıslak-sulu zeminlerde kullanılabilmeleri, önemli özellikleridir. Ancak ağır oluşları nedeniyle, istiften çakmaya alınışları, taşınmaları, düşeyleştirilmeleri zordur. Beton kazıklarda çakmayı kolaylaştırmak için uç kısımlarına su verilir. Ağırlıklarını azaltmak için de boşluklu üretilebilirler.
ÇELİK ÇAKMA KAZIKLAR
Çelik kazıkların yapımı, istifi, taşınması ve çakma kolaylığı önemli özellikleridir. Kesitleri genellikle silindiriktir, uçları sivriltilmiştir. Çakma ve çekme kolaylıkları vardır. Paslanmaya, korozyona karşı ciddi önlemler alınarak kullanma süreçleri uzatılır. Çelik palplanş çeşitleri de bir tür kazık olarak kullanılabilir, ancak çelik kazıklar önemli avantajlarına karşın maliyetleri yüksek elemanlardır.
YERİNE DÖKÜLEN ÇAKMA KAZIKLAR
Bu sistem, hazır kazığın zemine çakılması şeklinde değildir. Kuru zeminlerde, zeminin cismine ve sıklığına göre, önce bir delik sağlayıp 15 mt den düşen sivri uçlu ağırlıklarla zemin yanlarına doğru sıkıştırılarak boşluk açılır. Darbeyle açılan boşluk yeterli derinliğe ulaşınca beton dökülerek tokmakla dövülür. Beton aşağıya ve yanlara doğru itilerek, zorlanarak pürüzlü bir dış sürtünme yüzeyi elde edilir. Sıkı strüktürü olmayan zeminlerde çelik boru çakılarak yan yüzeyleri tutulan bir çukur açılır. Beton doldurulup çelik silindir dışa çekildikçe tokmaklanır. Sonra demir donatı konularak, beton dökümü ve betonun tokmaklanması devam eder.
SONDAJ YÖNTEMİ
Sondaj borularıyla sağlam zemine kadar inilmesi, özel başlıklarla kazık ayağı boşluğunun açılması, betonlama, bitmiş beton kazığa temel başlığının oturtulması şeklinde uygulanır. Bu sistem sondaj borusunun zeminde bırakılmaması durumunda kullanılır.
BASMA BETON KAZIKLAR
Sondaj borusuna yüksek basınçla beton basılması ve sondaj borusunun ağır ağır geri çekilmesi yöntemidir. Yüksek basınçla gelen beton, kalıp çekildikçe zayıf kesimlerine doğru genişleyerek çevre sürtünmesi fazla olan kazıkların elde edilmesi sağlanır. Kazık çakma işleri bittikten sonra kazık başları, yapıdan gelen yükleri kazıklara eşit değerde dağıtmak için bir ızgara ile veya temel başlığıyla birbirlerine bağlanırlar. Kazıkların düşey eksenden kaçmalarını engelleyen ve yükleri kazıklara eş değerde dağılmasını sağlayan ızgaralar, ahşap ızgaralar, çelik ızgaralar, beton ızgaralar ve betonarme ızgaralar gibi türlerden oluşur.
Etiketler : kazık temel