HAVAALANI TASARIMI
Tesis Yerinin Seçimi ile ilgili Kriterler:
- Topoğrafik, jeolojik ve meteorolojik koşullar
- Çevredeki yerleşim strüktürü
- İniş/uçuş pisti, start yolu, işlem binası, bakım işletmeleri, yakıt deposu v.s. ve bunların genişletilmesi için gereken esas yüzeyin yeterli olup olmaması
- Ulaşım merkezlerine ve ulaşım araçlarına olan yakınlığı.
Havaalanı Bileşenleri : Uçak meydanı kavramı Luft VG'ye göre aşağıdaki tanımlar. kapsar:
- Hava limanı (yapı emniyet kısmı ile birlikte)
- iniş pisti (gerektiğinde sınırlı yapı emniyet kısmı)
- Planörcülük meydanı, helikopter iniş pisti
Hava limanları ve iniş pistleri, her bir pilot tarafından ulaşılabilen ve özel amaçlara yarayan ulaşım ve özel hava limanları veya iniş pistleri olarak ayırt edilir (uçuş spor kulüplerinin bakım hava limanı ve iniş pistleri).
Genel Yapı : Bir hava limanı inşası için yapı planı en az 20 yıllık olarak hazırlanmalıdır ve ulaşım strüktürü, uçak yapımındaki gelişmeler, yeni teknoloji v.s. uyum sağlaması için belirli sürelerde geliştirilmelidir. Ulaşıma dair prognozlar, uçak hareketleri, yolcu sayısı ve kargo miktarını kapsamalıdır ve sürekli olarak aktüel ulaşım gelişmelerini takip ederek kontrol etmelidir. Hava limanı tesisi ölçüleri mutlak ulaşım uçlarını değil, tipik uç değerleri kapsamalıdır (örn. 30 x yılda veya 10 x ay başında ulaşılabilir).
Bir havalimanının kapasitesini aşağıdaki fonksiyonel kısımlar belirler:
- Uçuş ve iniş pisti sistemi (her bir zaman birimindeki olası uçak hareketleri)
- Apron (mevcut uçak durma yerleri) - işlem binası (her bir zaman birimindeki yolcu ve bagaj ve yükleme).
Hizmetlerin randımanlı olabilmesi, aşağıdaki parametrelere bağlıdır:
- Yerdeki ulaşım araçları ile bağlantı (park yerleri, öncelikli yolların uzunluğu)
- Yolcu kabul (Check-in-Counter sayısı)
- Bagaj işlemleri (taşıma sisteminin kapasitesi ve gişelerin sayısı)
- Pasaport kontrol, emniyet kontrolü, uçağa binişten önceki kontrol (bekleme salonlarının büyüklüğü, gişelerin sayısı)
Ön alan, uçuş-iniş pisti ile terminali birbiri ile bağlar. Ön alan kavramı, uçak park yerlerini, buna ait ulaşım yüzeyini, alan hizmet araçları yolunu ve bu araçları içeren bir tanımdır. On alan, işlev olarak terminale bağlıdır ve bununla geliştirilmesi gerekir.
Hava trafiği prognozu : Hava trafiği ile ilgili istatistiklere dayanılarak hava limanı planlaması aşağıdaki prognoz verileri göz önüne alınarak hazırlanmalıdır:
- Yolcu yoğunluğuna göre: Yurt dışı/Yurt içi, Geliş/Uçuş/Aktarma/ Transit, Uzun mesafe/Kısa mesafe.
- Kargo/hava postası: Yurt dışı/Yurt içi, İthalat/ihracat/Transfer, standart yük payı (konteynır, palet), Toplam tonajda ortalama/En fazla taşıma, tane sayısı ve gönderilenlerin hacmi.
- Uçak hareketleri: Uçak tipi, Yurt dışı/ Yurt içi seferleri, yolcu, yük veya karışık, Uçuş veya inişlerin ortalaması/Uçuş
Ayrıca prognoz edilen ulaşım yoğunluğunun haricinde, önemli planlama parametreleri vardır:
- Hava yolcularının ulaşım seçeneği (özel araba, taksi, toplu ulaşım v.s.)
- Her bir hava yolcusunun refakatçisinin ortalama sayısı, her bir yolcunun ortalama bagaj sayısı, hava limanı ziyaretçilerinin sayısı (hava yolcuları haricinde).
Ayrıca prognoz edilen ulaşım yoğunluğunun haricinde, önemli planlama parametreleri mevcuttur: Hava yolcularının ulaşım seçeneği (özel araba, taksi, toplu ulaşım v.s.), her bir hava yolcusunun refakatçisinin ortalama sayısı, her bir yolcunun ortalama bagaj sayısı, hava limanı ziyaretçilerinin sayısı (hava yolcuları haricinde), hava limanı çalışanlarının sayısı. Terminal Taslağı Terminaller, uçakların park pozisyonlarının merkezi binaya irtibatlarının düzenlenmesi şekline göre ayırt edilir. Genel olarak dört taslak mevcuttur:
1. Parmak taslağı : Uçaklar parmağın her iki tarafında da park ederler. Bir veya çoklu parmaklarda 1-2 ön alan tekerlek yolu için (aynı anda uçağın yanaşma ve çıkması) ara alan yeterlidir.
2. Uydu taslağı : Terminalin önünde etrafı uçak park yerleri ile çevrili bir veya bir çok bina vardır. Merkezi binaya olan ulaşım bağlantısı normalde yer altından sağlanır.
3. Lineer Taslak : Uçaklar binanın uzunluğu yönünde bir sıra halinde yan yana düşey (Nose-in), paralel veya eğimli olarak park ederler.
4. Nakliyat Taslağı : Uçaklar terminalden uzakta park ederler, uçak yolcuları özel taşıtlarla taşınır. İşte bu esas taslaklardan yola çıkılarak diğer karma formlar (Hibrid Taslağı) geliştirilebilir.
UÇUŞ VE İNİŞ PİSTLERİ
Uçuş ve iniş pistlerinin yönü, uzunluğu ve sayısı çeşitli faktörlerle belirlenir:
- Uçuş ve iniş pistinin yönü genelde, hava limanında zamanın % 95'inde (maksimal 20 Kts'lik yan rüzgar komponenti) uçuşların yapılabildiği andaki yerel rüzgar dağılımı ile belirlenir. Şiddetli çapraz rüzgarların yoğunluğu, iki uçuş ve iniş pistinin yapılmasına neden teşkil eder.
- Uçuş ve iniş pistlerinin uzunluğu ölçülen uçağın tipi, ısı, hava basıncı (yer yüksekliği analoğu), arsa eğimi v.s. gibi mevcut iklim ve topoğrafik yerel koşullarla belirlenir.
- Uçuş ve iniş pistlerinin sayısı ulaşım kapasitesine bağlıdır, fakat paralel düzenleme (en az mesafe 215 m) daha avantajlıdır: 1310 m'den fazla olan aksların mesafesinde aynı anda uçuş ve inişlerin yapılabilmesi mümkündür ve bununla en yüksek kapasiteye ulaşılabilir.
Bir hava limanının tekerlek yolu sistemi, piste yapılan inişlerde uçağın pisti derhal terk edebileceği şekilde dizayn edilmelidir (hızlanma şeridi) ve bunun yanı sıra uçağın çabucak park yerine ulaşabilmesi sağlanır. özellikle yoğun hava trafiği olan hava limanlarında, geçiş yüzleri veya By-Pass tekerlek yolları kapasitenin arttırılmasını sağlar.
UÇAKLARIN PARK POZİSYONLARI
Nose-in Pozisyonu (burun içerde) : Avantajları: Az yer gereksinimi; egzoz gazını yayılmasında personel için az sorun; aletler ve bina; iniş aletlerinin uçağın inmesinden önce hazır bulundurulabilmesi için hızlı dönme zamanı; yolcu köprüsüne basit irtibat. Dezavantajı: Çekme işleminde zamana ve uzman personele ihtiyaç vardır.
Taxi-in / taxi-out Pozisyonu : Avantaj: Çekim işlemi gerekmez. Dezavantaj: Fazla yer gereksinimi; terminal yönüne çekme işlemi sırasında egzoz gazı ve gürültü kirliliği oluşturduğundan korunma tedbirlerinin alınması gerekir.
Paralel Pozisyon : Avantaj : Uçağın park yerine giriş ve çıkışları esnasında kolay manevra yapabilmesi; çekmeye gerek yoktur. Dezavantaj: Büyük çapta yer gereksinimi; uçağın takarlar üzerinde hareketi sırasında yanlardaki çalışmaları engellemesi. Ön Alan Yolları ve Araçların Park Yüzeyleri Ön alandaki işletme yollarının belirlenmesi ve ölçülmesi, hava alanı trafiğinin emniyetli bir biçimde yapılabilmesi için büyük anlam taşımaktadır.
Ön alan yolları ön alan ile hava limanının diğer kısımları arasında irtibat sağlar. Ön alan yolları, Nose-in pozisyonundaki uçağın önünde veya arkasında olabileceği gibi, taşıyıcı yüzeylerin yanındaki paralel pozisyonları da teşkil edebilir.
Ön alan yolları yolcu köprüsünün altında bulunduğu taktirde, tüm tesis araçları için yüksek iç alan profilini oluşturur (normalde 4,50 m).Hava yolları yük taşımacılığının yüksek ölçüde mekanikleştirilmesi ve konteynırlaştırması nedeniyle, yükleme araçları için yeterli ölçüde hazırlama ve depolama yüzeyi oluşturulmalıdır.
Yolcu işlem Binası: Bu binalar, genelde yer ulaşım aracı ile uçak arasında, toplu ulaşım, taksi, özel araçlarla geçit oluşturur. Hava limanı, her bir işlev kesiminin planlamasında. yolcuların ve yanındaki bagajların amaca uygun olarak rahat bir şekilde ve ucuz taşınmasını sağlamaya yönelik olmasına özen gösterilerek dizayn edilmelidir. Yoğun şekilde artan ulaşım olanaklarının uyum sağlaması için basit genişletme imkanları mümkün olmalıdır. Aşağıdaki kriterlere özenle riayet edilmelidir: Hava yolcularının yol mesafeleri mümkün olduğu kadar kısa olarak tasarlanmalıdır: Esas işlev kısımları arasındaki mesafe 300 metreyi aşmamalıdır (örn. park yeri ile bagaj teslim yeri arası).
Etiketler : havaalanı