ÇİZGİ KALINLIKLARI VE TÜRLERİ
Mimarlık çizimlerinin genelden detaya doğru gelişen aşamaları ve bu aşamanın özellikleri diğer yazılarda açıklanmaya çalışılmıştı. Mimarlığın anlatım dili olan çizimler, çalışmaların yürütüldüğü ölçeklere göre de özellik taşırlar. Örneğin, 1/1000 ölçekli bir çizim tekniği ile bir 1/200 ön projenin çizim ve anlatım tekniği farklıdır. Bu fark 1/50, 1/20, 1/1’e doğru daha belirginleşmektedir.
Çizginin üç temel amacı bulunmaktadır :
1 - Mekanları belirleyen duvar, kapı, pencere, merdiven gibi yapının ayrıntılarını açıklayan çizgiler.
2 - Yapıya ait ayrıntıların boyutlarını, yüksekliklerini vb. belirleyen yardımcı çizgiler.
3 - Topoğrafya, doğa, insan gibi konuları tanıtan çizgiler.
Bu çizgilerin, daha çok ölçeklere göre çeşitli kalınlıkları, anlatım teknikleri ve standartları vardır. Özellikle bu teknikler 1/50 uygulama projelerinde önem kazanmaktadır. Fiziki bir planlama çalışmasına geçmeden, çizgi kalınlıkları, boyutlandırma, kesit yüzeylerinin belirtilmesi ve gerekli açıklamanın yapılması kaçınılmazdır.
ÇİZGİ KALINLIKLARI
Genellikle ön projelerde, fikir projelerinde ince çizgiler seçilir. Durum planlarında, detay resimlerinin çiziminde daha dikkati çekici olması bakımından, kalın çizgiler kullanılır.Ayrıca denilebilir ki, her mimar, gerekli deney zenginliğini kazandıktan sonra, kişiliğini belirten bir çizim tekniğini geliştirmek ister. Bir başka deyişle özellikle durum planları ve ön proje çizimlerinde, mimarlar katı çizim kuralları içinde kalmak istemeyebilirler. Bir mimar etüt ettiği projeyi en çekici anlatacak çizim tekniğini araştırabilir. Bu istek, fikir projeleri için belli bir ölçüde geçerliyse de, kesin proje ve uygulama projelerinin çizimlerinde bütün mimarlar için çizgi ve çizim standartlarının ve kesit taramalarında kullanılan malzeme sembollerinin saptanmasının büyük yararları, hatta zorunluluğu vardır.
ÇİZGİ TÜRLERİ
Teknik resim ve mimarlık projelerinin çizimlerinde kullanılan çizgi kalınlıkları çok farklı olabilir. Bazı ilkeler saptansa bile, konunun özelliğiyle ve kişisel tecrübelerle çeşitli kalınlıklar kullanılabilir. Örneğin, gelenek olarak, yatay ve düşey kesit düzlemleriyle konunun yaptığı ara kesitler, genellikle kalın çizilerek belirtilir. Kesit yüzeylerine ilişkin çizgilerin dışında kalan görünüş çizgileri ise ince çizilir. Diğer yandan aynı kalınlıkta çizilen kesit ve görünüş çizgileriyle, hem ön projelerin, hem uygulama projelerinin, zaman zaman da detay çizimlerinin çizilerek değerlendirildiği de görülebilir. Kaldı ki, uygulama projelerinde detay resimlerinde kesti düzlemi tarafından kesilen her malzeme belli bir taramayla belirtilir.
KALIN VE SÜREKLİ ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,4, 0,5, 0,6 mm
Kullanıldığı Yerler : 1/100, 1/50 ve özellikle 1/200 ölçekli projelerde malzeme simgeleri için taramaların kullanılmadığı, kesit düzlemiyle kesilen yapı elemanlarının sınırlarında; kesit ve görünüşlerde önerilen zeminin anlatımında; 1/20 ve daha büyük ölçekli projelerde kesit düzlemiyle kesilen yapı elemanlarının sınırlarında.
ORTA KALINLIKLA SÜREKLİ ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,2, 0,3, 0,4 mm
Kullanıldığı Yerler : Plan ve kesit görünüşe giren yapı elemanlarının ve birleşik yapı bileşenlerinin ayrıntılarında; malzeme simgeleri için taramaların kullanıldığı 1/100, 1/50 ölçekli projelerde kesit düzlemiyle kesilen yapı elemanlarının sınırlarında; sürekli kalın çizgi ile çizilmesi gerekmesine karşın kesit düzlemiyle kesilen yapı elemanlarının sınırlarının bir birine çok yaklaştığı durumlarda.
İNCE SÜREKLİ ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,1, 0,2 mm
Kullanıldığı Yerler : Boyut ve boyut bağlama çizgilerinde; yapı elemanlarının kesit düzlemiyle, kesilen yüzeylerin malzeme simgeleri için taranmasında; yapı bileşen ve malzemelerinin görünüşe giren derzlerinde; planda, doğrama kanatlarının açılış yönünün gösterilmesinde; görünüşlerde doğramaların içe açılan kanatlarının açılış yönünün anlatımında; duvar boşluklarının genişlik ve yüksekliğinin yazıldığı, duvar boşluğunun ortasından geçen işaretleme çizgisinde; plan, kesit ve görünüşlerde, bilgilere ilişkin kılavuz çizgilerinde; modüler ızgara çizgilerinde.
ORTA KALINLIKTA KESİKLİ ÇİZGİ
Kalınlığı : 2,2, 0,3, 0,4 mm
Kullanıldığı Yerler : Planlarda, yatay kesit düzlemlerinin üstünde kalan, göstermek istediğimiz yapı bileşen ve elemanlarının ayrıntılarının anlatımında, örneğin ;
Temel planında fazla derine inmeyen temel duvarlarının oturduğu sömeller, bodrum beden duvarları, yalıtımları ve koruyucu duvarları, kuranglez yerleri, bodrum duvar bedenindeki boşluklar vb.
Bodrum katı planında yatay kesit düzleminin üstünde kalan zemin katı duvarları ve boşlukları, merdiven basamak kenarları, asma baca yerleri vb.
Zemin katı planında 1.kat çıkmaları, duvarları ve boşlukları, yatay kesit düzlemi üstünde kalan merdiven basamak kenarları vb.
Üst kat planda saçak kenarları, asma baca yerleri, yatay kesit düzlemi üstünde kalan dolaplar, kesitlerde düşey kesit düzleminin arkasında kalan elemanlar.
ORTA KALINLIKTA NOKTALI ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,2 mm
Kullanıldığı Yerler : Planlarda görünüşe giren yapı bileşen ve elemanlarıyla örtülmüş olmasına karşın, göstermek istediğimiz yapı bileşenleri ve elemanlarının ayrıntılarının anlatımında, örneğin ;
Temel planda bodrum beden duvarı sömellerinin, fazla derine inmeyen temel duvarı sömellerinin altında kalan bölümü.
Bodrum katı planında yatay kesit düzlemiyle kesilen yapının oturduğu eğimli arazinin altında kalan temel duvarı sömeli, bodrum beden duvarı yalıtımı ve koruyucu duvarı, fazla derine inmeyen temel duvarlarının ve kuranglezin altından geçen bodrum beden duvarı yalıtımı ve koruyucu duvarı, yatay kesit düzlemi altında kalan merdiven basamağıyla örtülen rıht yüzeyi.
Zemin katı ve 1.kat planında, görünüşe giren merdiven basamaklarıyla örtülen rıht yüzeyleri, tavandaki kiriş sarkıntıları.
Çatı planında duvar içinde kalan aşık ve taban uçları, bacaların çinko eteğinin dolandığı kesiti.
Görünüşlerde cepheye arkadan bağlanan bütün duvarların kaba yapı yüzeyleri, kaba döşemelerin alt v üst yüzeyleri, bitmiş döşeme üst yüzeyi hatılların veya kirişlerin alt yüzeyi, önerilen zeminin altında kalan kaba yapı elemanlarının dış çizgisi, baca kanalları, doğal zemin yüzeyi vb.
KALIN NOKTALI KESİK ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,4, 0,6, 0,8 mm
Kullanıldığı Yerler : Plan, kesit ve görünüşlerde yapıyı kesen yatay ve düşey kesit düzleminin geçtiği yerin başlangıç, bitim ve kırılma bölgesinde.
İNCE NOKTALI KESİK ÇİZGİ
Kalınlığı : 0,1 ,0,2 mm
Kullanıldığı Yerler : Taşıyıcı bir yapı bileşen veya elemanlarının ekseninde; detay projeleri için yatay ve düşey kısmi kesit düzlemlerinin izlerinde, simetri düzlemlerinin ve merkezlerin belirlenmesinde vb.
İNCE KESME ÇİZGİSİ
Kalınlığı : 0,1, 02, mm
Kullanıldığı Yerler : Çizim ölçeğini değiştirmeden daha küçük çizimler elde etmek için çizimde anlatımı gereksiz görülen bir bölgenin çizilmeden bir araya getirilmesinde.
SERBEST EL ÇİZGİSİ
Kalınlığı : 0,1, 0,2 mm
Kullanıldığı Yerler : Topoğrafya, doğa, insan gibi konuları anlatan çizgilerde; büyük yüzeylerde bir bölümü çizilen ve görünüşe giren bileşik yapı bileşen ve malzemelerinin derzlerinin ya da yapı elemanlarının ve bileşik yapı bileşenlerinin konstrüksiyon tabakalarının sınırlandırılmasında.
Etiketler : çizgi türleri