Bir yapı inşa edilirken ön hazırlığı çok önemlidir. Mimarî ve statik projelerinin tekniğine uygun ve detaylı bir şekilde çizilmiş olması gereklidir. Mimari projeyi oluşturan planlar, kesitler vb. kadar mahal listesi ve kullanılacak kaba ve ince inşaat malzemelerinin teknik özellikleri de önemlidir. Kat planlarından, sistem detaylarından ve mahal listesinden yapıda kullanılacak duvarların malzeme bilgileri ve teknik uygulama bilgileri, yetişmiş teknik elamanlar tarafından okunur.
İş resmi (mimari proje): Duvar ölçüsünün kuralına uygun olarak yapımında kullanılır.
Duvarcı malası: Harcın serilmesinde, derzlerin doldurulmasında kullanılır.
Duvarcı çekici: Tuğlanın istenilen boyutlarda kesilmesinde kullanılır.
Duvarcı ipi: Duvar yüzey düzgünlüğünün sağlanmasında kullanılır.
Duvarcı gönyesi: Köşelerin dikliğinin kontrol edilmesinde kullanılır.
Şakül: Duvar köşelerinin düşeyliğinin kontrolünde kullanılır.
Su düzeci: Duvarın yatay ve düşeyliğinin kontrol edilmesinde kullanılır.
Hortumlu su düzeci: Başlangıç ve bitiş noktalarının doğruluk kontrolünde kullanılır.
Metre: Boyutların ölçülmesinde kullanılır.
Harç teknesi: Harcın konulmasında kullanılır.
El arabası: Harç ve tuğla taşıma işlerinde kullanılır.
Kürek: Harcın karılmasında ve alıştırılmasında kullanılır.
Su kovası: Su taşıma işinde kullanılır.
Sehpa iskele: Duvar yüksekliğinin, çalışma yüksekliğini aşması halinde, rahat çalışmayı sağlamak için kullanılır.
Vinç: Tuğla, kireç, çimento vb. malzemelerin üst katlara çıkarılmasında kullanılır.
Her çeşit duvarın örülmesinde kullanılan malzemelere denir. Çeşitleri,
Doğal yapı taşları (moloz taşı, blokaj taşı, kesme taşlar vb.)
Agregalar ( kum+çakıl)
Bağlayıcı malzemeler (çimentolar, kireçler, alçılar)
Tuğlalar, briketler, bloklar, cam bloklar ve kartonlu alçı plakalar
Su
Doğal Yapı Taşları (moloz taşı, blokaj taşı, kesme taşlar vb.) (TS 2513): Taş binalarda, bina temellerinde, taş duvar yapımında, zeminlerde blokaj taşı olarak, taş istinat duvarlarında, barajlarda dolgu malzemesi olarak, bina dış cephe, iç cephe kaplamalarında, parke, bordür, merdiven basamağı yapımında, yapay agrega elde edilmesinde kullanılan malzemelerdir.
Agregalar (kum+çakıl) (TS 706): Tane irilikleri 0–1 mm arasında olan kumlar ince sıva, şap, kesme taş harçlarının yapımında kullanılırlar. Tane irilikleri 0–4 mm arasında olan kumlar kaba sıva ve tuğla duvar harçlarının yapımında kullanılırlar. Tane irilikleri 0–7 mm arasında olan kumlar kaba sıva, taş duvar harçlarında ve beton yapımında kullanılırlar. Standardlara göre doğadaki taşların parçalanmasından meydana gelen ve tanelerinin büyüklüğü 7 mm’den 70 mm’ye kadar olan taş parçalarına çakıl adı verilir. Beton dökmeye elverişli olan kum, çakıl karışımına agrega denir. 0-70 mm arasında tane irilikleri olan agregalar demirsiz beton (grobeton), betonarme yapı elemanlarının (kiriş, kolon, döşeme vb.) yapımında kullanılır.
Bağlayıcı Malzemeler (çimentolar, kireçler, alçılar) : Çimentolar 50 kg’lık torbalarda ve silolarda kuru olarak saklanırlar. Portland çimentoları (TS 19) duvar harçlarında, sıva harçlarında, grobeton ve betonarme yapımında kullanılır. Beyaz portland çimentosu (TS 21) genellikle yapay taş, mozayik, sıva, beton ve betonarme yapımında kullanılır. Traslı çimentolar (TS 26) kimyevi tesirlere dayanıklı ve su geçirimleri az olan çimentolardır. Bu çimentolar temellerde ve barajlarda kütle beton yapımında kullanılır. İnşaat kireçleri (TS 30, TS 4002) piyasada kireç taşı, torba toz kireç ve hamur (kireç kaymağı) halinde bulunurlar. İnce sıva, kaba sıva harçlarında, duvar harçlarında ve su ile solüsyon haline getirilerek badana yapımında kullanılır. Alçılar (TS 370) piyasada toz halinde torbalarda bulunur. Yapıda sıva, kalıp yapma işlerinde, kartonpiyer alçı süslemeciliğinde, duvar bloklarının yapımında kullanılırlar.
Tuğlalar, Briketler, Bloklar, Cam Bloklar ve Kartonlu Alçı Plakalar: Tuğlalar; yapılarda duvar işlerinde, döşeme işlerinde, yalıtım işlerinde, ateşe maruz kalan kısımlarda (ateş tuğlası), baca yapımında (özel baca tuğlası), dekorasyon işlerinde (dekoratif tuğlalar) kullanılır. Briketler; duvar yapımında, döşeme yapımında dolgu malzemesi olarak (asmolen briketi) kullanılır. Demir donatılı gaz beton bloklar kapı, pencere lentolarında, döşeme plaklarında, duvar elemanlarının yapımında kullanılır. Donatısız olanlar ise duvar blokları, duvar plakları ve yalıtım plakları olarak kullanılır. Dolu gövdeli alçı blokları, yapıların yük taşımayan iç duvar bölmelerinin yapımında kullanılır. Cam bloklar piyasada cam tuğla diye adlandırılır. Lüks konutlar, iş merkezleri, hastaneler vb. gibi yerlerde dekoratif amaçlı olarak yük taşımayan bölme duvarların yapımında kullanılırlar. Kartonlu alçı levhalar; bölme duvar, duvar kaplaması, asma tavan ve dekorasyon işlerinde kullanılır.
Su: Su temiz, berrak ve içme suyu özelliklerinde olmalıdır. Beton ve harcın yapımında, kirecin söndürülmesinde, kum, çakıl vb. gibi yapı gereçlerinin ve duvarcılık araçlarının yıkanmasında, gereçlerin ve iş yerlerinin sulanmasında kullanılır.
Mimari projedeki kat planlarından, kesitlerden, sistem detaylarından ve mahal listesindeki malzeme ve teknik bilgilerden yararlanılarak yapıda kullanılacak olan araç gereç miktarları belirlenir. Bu doğrultuda, malzeme siparişleri verilerek inşaata getirtilir. Duvar işlerini yapacak kişiler de kullanacakları araçları müteahhit ile anlaşarak inşaata getirirler. Bu şekilde, duvarcılık araç gereçleri inşaat yerinde hazırlanmış olur.
Yapının dış görünüşü, boyutları, kitlelerin birbiriyle oranı, iç mekân bağlantıları, tertipleri, kullanım amaçları ve ayrıntıları hakkında gerekli bilgilerin verildiği projelere denir.
Mimari projedeki çizilen her çizginin, yazılan her yazının ve konan her ölçünün uygulamada çok önemi vardır. Bu proje aynı zamanda yapı ruhsatı alınmasında kullanıldığından, her konu standardlara bağlı kalınarak çizilmiştir. Mimarlar, mühendisler ve bunların yardımcıları olan teknik elemanlar da, çizimle ifade edilerek kullanılan çizgi çeşitlerini, tarama şekillerini, ölçülendirme usüllerini bilerek rahatlıkla kullanırlar. Mimari uygulama projesinde, inşa edilecek yapı ile ilgili her türlü ayrıntı bulunması gerekmektedir. Mimari proje aşağıdaki planlardan oluşmaktadır:
Durum (vaziyet) planı: Durum planı, binanın inşa edileceği parselin boyutları, çevre bağlantıları, binanın parsel içindeki konumu, bahçenin tertibi, kat yükseklikleri ve bina yüksekliğiyle ilgili gerekli bilgilerin işlendiği paftadır. Durum planı, yapının büyüklüğüne göre 1/200–1 /2000 ölçeğinde çizilmektedir.
Kat planları: Kat planlarında, binanın farklı olan her katının planı çizilerek iç mekânların boyutları, kullanım amaçları, kapı ve pencerelerin yeri ve ölçüleri, duvar kalınlıkları, zemin kodları, tesisat ve malzemelerin yeri ve bağımsız bölüm kodları verilmektedir. Kat planları 1/50 ölçeğinde çizilmektedir.
Görünüşler: Binanın tüm cephelerinin görünüşleri çizilerek her görünüşte, cephe kaplamasının çeşidi, kapı ve pencere doğramalarının şekli, pencere kanatlarının açılış yönü belirtilmektedir. Yağmur olukları iniş boruları gösterilir. Fazla ayrıntılara girilmeden, gerekli görülen yerlere kodları verilir. Görünüşler kat planlarının çizildiği ölçekte çizilmektedir.
Kesitler: Binalarda, birisi merdivenden geçmek koşuluyla en az iki düşey kesit çizilerek yapının taşıyıcı sistemi, döşeme ve kat yükseklikleri, kapı, pencere, lento yükseklikleri, kaba ve ince yapı kotları, yalıtım öngörülen elemanlarda yalıtımın türü, merdiven elemanları ve gerekli ölçüleri ayrıntılı olarak verilmektedir. Kesitler, kat planlarının çizildiği ölçekte çizilmektedir.
Sistem detayı: Sistem detayı, kaba yapıdan detaya geçiş paftasıdır. Genellikle 1/25 ölçeğinde çizilen sitem detayı, binanın temelinden çatısına kadar taşıyıcı elemanların teşkilini ve bunların tamamlayıcı yapı elemanları ile birleşim noktalarını belirginleştirmek ve daha fazla ayrıntı verilmesi gereken noktaları ön plana çıkarmak bakımından oldukça yararlı bir proje bölümüdür. Gerekli görülmesi halinde birden fazla sayıda sistem detayı çizilmektedir
Yer (mahal) listesi: Planda numaralanan hacimlerin döşeme, duvar, tavan, kapı, pencere, merdiven gibi elemanların hangi malzeme ile yapılacağı ve kaplanacağının açıklandığı listedir. Projenin diğer aşamalarında yeterince açıklanamayan hususlar bu listede toplu olarak verilmekte, böylece binanın ince yapı elemanlarının teşkili konusunda mimarın öngörüleri belirtilmiş olmaktadır.
Çatı planı: Çatı planları, yapının çatısının hangi biçimde, ne tür ve ölçülerde malzeme ile hangi teknikle yapılacağını gösterir.
Eğimler, su toplama yerleri, dereler, tesisat ve asansör çıkıntıları, bacalar ve çatıya çıkış kapakları gösterilir. Gerekli kotlandırma ve açıklamalar yapılır.
Ölçü Alma : Mühendis ve mimar seviyesindeki teknik elemanlar, tekniğin dili olan teknik ve meslek resimlerini, eksiksiz çizip okuyabilmelidirler. Bunlara yardımcı olan teknik elemanlar da, çizilen resimleri uygulama alanına koyacaklarından, en azından kendi meslekleri ile ilgili resimleri hatasız okuyup canlandırabilmelidir. Başlangıçta, bu pek kolay olmayabilir. Çalışıp tecrübe sahibi oldukça gelişir. Öncelikle resmin alfabesi olan çizgilerin çeşitleri ile bunların ifade ettikleri anlam öğrenilir. Bir konuyu çizimle ifade edebilmek veya çizilmiş olan resimleri okuyup canlandırabilmek için de, teknik ve meslek resim kurallarının bilinmesi gerekir. Çizimi ve proje okumayı geliştirmek için bol bol uygulama yapmak gerekir. Fakat, ne kadar tecrübe sahibi olunursa olunsun yine de bir projenin okunmasında çok dikkatli olunması gerekir. Farklı anlamlara gelen görünüşler, hatalı yazılmış boyutlar olabilir. Bu da yanlış uygulamalara neden olur. Hiçbir kimse bir sayfa yazıyı bir bakışta okunamaz, herhangi bir teknik eleman da bir konuyu anlatan tüm projeyi bir bakışta canlandıramaz. Resimleri teker teker eline alır, inceler. Boyutlarını, sembollerini, yazılarını ve rakamlarını okur. Buna göre canlandırır ve uygulamasını yapar.
Ölçülendirme : Bir işin, tüm ayrıntılarını tam olarak veren resimleri çizilmiş, gerekli açıklama yazıları yazılmış olsa dahi, uygulayıcıya boyutların ölçüsü tekniğine uygun olarak ve eksiksiz bir şekilde yazılıp verilmezse, o iş istenilen doğrulukta ve amacına uygun yapılamaz. Bir yapının, projelerinin hazırlanmasında ve uygulanmasında; mimar, inşaat, makine ve elektrik mühendisleri ile bunların yardımcıları, beraber çalışırlar. Bu nedenle, çizimle ifade edişte, özellikle ölçülendirmede aynı standardlara uymaları gerekir. Örneğin, bir kalorifer dairesinin inşaat usullerini ve ölçülerini bir makine mühendisi mimari projeden okuyabilmeli, bir mimar da yaptıracağı bir metal işini ustaya, onun anlayabileceği şekilde çizip verebilmelidir.
Ölçü çizgisi: Ölçüsü verilecek boyuta paralel olarak çizilen ve üzerine ölçü rakamı yazılan çizgidir.
Bağlama çizgisi: Ölçü çizgisini, ilgili olduğu boyuta bağlayan ve ölçüsü verilen boyutun nereden başlayıp nereye kadar gittiğini gösteren çizgidir.
Ölçü çizgisi sınırları: Ölçü çizgisi ile bağlama çizgisinin kesiştiği yeri belirten veya ölçüsü verilen boyutun nereden başlayıp nereye kadar gittiğini daha belirgin bir şekilde ifade etmeye yarayan işarettir.
Ölçü rakamı: Ölçüsü verilecek boyutun değerini gösteren ve genellikle ölçü çizgisinin ortasına ve biraz üstüne yazılan rakamdır.
Ölçülere eklenen harf ve semboller: Bazı özel hallerde ölçü rakamının neyi ifade etmek istediğini belirtmek ve çizimle anlatım gücünü artırmak için kullanılan harf veya sembollerdir.
Ölçüler projelere, apartman mantolama gibi işin yapılış sırası düşünülerek yazılmalıdır. Ayrıca verilen ölçüler yapılan işin ölçülebilmesi için de yararlı olmalıdır. Örneğin, gerektiğinde yapılan işin adedi, uzunluğu, alanı ve hacmi, resim üzerinde verilen ölçülerle veya bu projeyle ilgili olan diğer projelerin katkısı ile kolaylıkla ve hatasız bir şekilde bulunabilmelidir. Yine bu projeler üzerinde, işin cinsi ve nasıl bir gereç kullanılarak yapılacağı belirtilmeli, işin aydınlatıcı diğer bilgileri yazılmalıdır. Görünüşlerde, yatay ve düşey kesitlerde yükseklik ölçüleri iki metotla verilmektedir. Bunlardan birincisi şimdiye kadar görmüş olduğumuz doğrusal ölçülendirme, ikincisi de kotlarla yapılan ölçülendirmedir. Kotlarla yapılan ölçülendirmede ±0.00 kotu başlangıç noktası olarak kabul edilmekte, diğer yükseklikler bu başlangıç noktasına göre hesaplanarak bulunmaktadır. Bu noktaya göre yukarıda bulunan noktaların veya yüzeylerin ölçü rakamları önüne (+), aşağıda bulunanlarınkine de (-) işareti konulmaktadır.
PROJEDEN DUVAR BİLGİLERİNİ ALMA
Duvar Malzeme Cinsi, Ölçüleri ve Özellikleri Uygulaması yapılacak duvarların malzeme cinsi (blok tuğla, gaz beton, vb. + sıvası), malzeme ölçüleri (blok tuğla 8,5 cm’lik: 190*190*85 mm blok tuğla 13,5 cm’lik: 190*190*135 mm vb. gibi), malzeme özellikleri (tuğlaların yatay delikli veya blokların hafif biriket olması vb. gibi) uygulama mimari projenin içerisindeki mahal listesinden, kesitlerden ve detaylardan okunmak suretiyle alınırlar.
Duvar Teknik Uygulama Bilgileri (Ölçüleri, örgü şekli) Uygulaması yapılacak duvarların ölçüleri (kalınlığı, yüksekliği vb. gibi) uygulama mimari projenin içerisindeki kat planlarından, kesitlerden ve sistem detaylarından okunmak suretiyle alınır. Duvarların örgü şekilleri ise mahal listesinden (düz kılıç örgü, şaşırtma örgü vb. gibi), detay resimlerinden veya kullanılacak malzemenin teknik özelliklerine bakılarak belirlenir.
Proje Üzerine Duvar Yerlerini İşaretleme Mimari projeler çizilirken kullanılan teknik ve meslek resim kurallarına göre taş duvarlar, tuğla duvarlar, perde duvarlar, kolonlar, kapılar, pencereler ayrı ayrı özel taramalarla ve çizgilerle gösterilirler. Kat planlarında kolonlar beton taramasıyla, pencereler ve kapılar da çizgilerle özel şekillerinde gösterilirler. Duvarlar ise (10 cm’lik, 25 cm’lik vb. gibi) kalınlığına uygun paralel iki çizgi ile gösterilir. Duvar kalınlığını gösteren çizgilerin paralelinde 0,2 mm’lik ince çizgi ile de sıva kalınlıkları işaretlenirler.
DUVAR APLİKASYONU YAPMA
Çeşitli binalarda taş, tuğla ve bloklardan değişik şekillerde, taşıyıcı veya bölme duvar olarak, düşey şekilde örülen elemanlara duvar denir.
Kâgir duvarlar, sistem bakımından taşıyıcı ve bölme duvarlar olmak üzere iki guruba ayrılır. Yapıldıkları malzemeler bakımından ise:
Taş duvarlar,
Tuğla duvarlar,
Beton esaslı blok duvarlar,
Alçı blok duvarlar,
Gaz beton duvarlar,
Prefabrike (ön yapım) duvarlar,
Yerinde dökme beton-betonarme (perde) duvarlar,
Kerpiç blok duvarlar, ¾ Karma duvarlar gibi çeşitleri vardır.
Duvar Aplikasyonu Yapma Araçları : Duvar aplikasyonunu yaparken de duvarcılıkta kullanılan araç gereçler kullanılır. Bunlar: İş resmi (mimarî proje), metre, şakül, duvarcı malası, çirpi ipi, gönyesi, çekici, su düzeci, hortumlu su düzeci, harç teknesi, kürek, el arabası, su kovası ve sehpa iskeledir. Bunların yanında duvar yapımında kullanılacak yeterli miktarda malzeme kullanılır.
DUVAR APLİKASYONU KURALLARI VE YAPILMASI
Duvar aplikasyonu yapımında aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir.
Kullanılacak araçlar sağlam olmalıdır.
Mimari projeden örülecek duvarın malzeme bilgileri (cinsi, ölçüleri ve özellikleri) ile teknik uygulama bilgileri (duvar örgü şekilleri ve ölçüleri) doğru alınmalıdır.
Kullanılacak malzemeler (tuğla, gaz beton, taş, harçlar vb. gibi) standardlarına uygun, sağlam ve üzerleri temiz olmalıdır.
Duvar aplikasyonuna başlamadan önce gerekli araç gereçler uygulama yerine getirilmiş olmalıdır.
Duvar uygulanacak zemin temiz olmalıdır.
Duvar uygulanacak zemin ve malzemeler (tuğla vb. gibi) ıslatılmalıdır.
Köşe malzemelerinin konacağı zemine harç, mala ile yayılmalıdır.
Köşe malzemeleri, şakülünde kurallarına göre yerleştirilmelidir.
Köşe malzemelerinin (tuğla, gaz beton vb. gibi), bir yüzüne uygun ip olarak çekilmelidir (taş duvar uygulamalarında duvarın her iki yüzüne).
Uygulanan duvarın kalınlığında, tavandan veya kirişten, aşağıdaki köşe malzemelerine, şakülünde kuralına uygun ip olarak çekilmelidir.
Teknik elemanlar, yapılan bu aplikasyona uyarak yani çekilen iplere göre duvarı örerek tamamlamalıdırlar.
Yedigün Digital
E-Mail : info@yedigun.com
Reklam : reklam@yedigun.com
© Copyright 2015 Yedigün Digital Her Hakkı Saklıdır.
Web Tasarım AnkaPlus