AHŞAP BEZEME NEDİR

Ahşap yüzeyine motifleri aktararak çeşitli yöntemlerle yapılan kalem işlerine ahşap bezeme denir. Ahşap bezeme Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde yoğun olarak kullanılmıştır. Cami, mescit, saray, köşk ve kasırlarda çeşitli ahşap kalem işlerine rastlanmaktadır. Camilerde genellikle; kapı ve pencerelerde, pervazlarda, mihrap, mimber, rahle ve vaaz kürsülerinde, yoğun olarak kullanılmıştır. Bunlara örnek olarak Ahmet Paşa Camii, Hacı Bayram Camii (1427) ve Sultanahmet Camii gösterilebilir. Örneklerde genellikle aşı boyası (bezir+oksit sarı+kımızı aşı+neft karışımı) ile yapılmış olup. ağırlıklı olarak Rumi ve Hatayi motifler kullanılmıştır. Osmanlı son dönem süslemelerde ise Barok, Rokoko ve Ampir üslupları görülmektedir. Saray köşk kasır cami ve benzeri tarihi binalarda ise kapı pencere ve pervazlarının yanı sıra özellikle dolap kapakları ve tavanlarda yaygın olarak kullanılmıştır.

AHŞAP BEZEME MALZEMELERİ

 Boyalar : Ahşap kalem işlerinde boya olarak geleneksel yöntemlerde doğal boyalar çoğunlukla kullanılmıştır. Günümüzde ise boya teknoljisinin gelişmesiyle beraber üstün özelliklerde birçok ahşap boya çeşitleri üretilmektedir.

 Yağ bazlı boyalar : Halk arasında yağlı boya veya sentetik boya diye tanımlanır. Geçmişte ve günümüzde en yoğun kullanım alanına sahip boyalardan biridir. Yağlı boyalar önceleri beziryağı, üstübeç, sülyen, pigment, neft ve skatif malzemelerin uygun oranlarda karışımı ile elde edilmekte idi. Günümüzde ise solvent esaslı olarak üretilen bu boyalar çok daha üstün nitelikler kazanmıştır. Hem sentetik hem de selülozik esaslı olarak piyasada bulunurlar. Yağlı boyalar su bazlı boyalara göre yüzeyde daha kalın bir film tabakası oluşturur. Ahşabın nefes alması zorlaşır. Geç kuruyan bir boyadır. Bu nedenle uzun süreli çalışmalar için idealdir. Kuruyana kadar boya kokusu bırakır. Sentetik boya kullanılıyorsa sentetik tiner; selülozik boya kullanılıyorsa selülozik tiner ile inceltilir. Sentetik boyalar için doğal kıllı fırçalar kullanmak daha iyi netice verir. Yüzeylere fırça rulo veya püskürtme ile sürülür.

 Su bazlı boyala r: Su ile inceltilebilen boyalardır. Sentetik boyalara göre daha ince film tabakası oluşturur. Ahşabın nefes alması kolaylaşır. Kokusuzdur. Günümüzde firmalar su bazlı üstün özelliklere sahip ahşap boyaları üretmektedir. Su bazlı akrilik boyalar ise günümüzde ahşap süslemede en çok kullanılan boyalardandır. Diğer su bazlı boyalara göre üstün özelliklere sahiptir. Daha örtücü, dış etkenlere karşı daha dayanıklı, renklerde solma ve renk değişikliği olmayan, çabuk kuruyan bir boyadır. Bu nedenle kurumadan hemen önce fırçalar temizlenmelidir. Su bazlı boyalarda sentetik kıllı fırçalar kullanmak daha iyi netice verir. 

 Doğal boyalar : MÖ 300 yılına kadar kullanıldığı tahmin edilmektedir. Bunlar genellikle; toprak, bitki, hayvan ve madenlerden elde edilir. Toprak boyaları kaya ve taştan elde edilir. Kırmızı tonları ve kızıl renkler topraktan elde edilir. Kayalar dövülerek toz haline getirilir ve renklerine ayrılarak kullanılır. Bitkilerin bir kısmının tamamından veya bir parçasından boya elde edilir. Lacivert ve mavi renkler, çivit otun ve indigo bitkisinden, sarı renkler yıldız çiçeği, iris, kaynar otu ve papatya gibi çiçeklerden elde edilir. Kahverengi renkler ise kızıl ağaç, kestane, kızılçam gibi ağaçların dal, gövde ve kabuklarından elde edilir. Murex, purpura adlı deniz hayvanlarının salgılarından mor ve eflatun renkler elde edilir. Kırmızı böceğinden kırmızı elde edilir. Hayvanlardan boya elde edilmesi çok zor olduğu için az kullanılmıştır. Potasyum, kromat ve arsenik sülfürden sarı, kurşun karbonatın doğal halinden ise beyaz elde edilir.

 Astar boyala r: Boya öncesi düzgün bir yüzey elde etmek ve boyanın yüzeye iyi yapışmasını sağlamak için kullanılır. Boya sisteminin kalınlığını artırarak daha örtücü bir tabaka oluşmasını sağlar. Piyasada sentetik, selülozik, kauçuk, çinko kromat, Su bazlı akrilik ve saten astar gibi birçok çeşidi bulunmaktadır.

 Geleneksel uygulamalarda : Bina cepheleri ve kalem işlerinde kullanılan, Osmanlı beziri, oksit sarı, kırmızı aşı ve neft karışımından elde edilen aşı boyası gibi boyalar kullanılmıştır. Günümüzde ayrıca doğal yağ bazlı ahşap boyaları, nefes alabilen özel ahşap boyaları, yaldızlı boyalar gibi birçok boya çeşitleri de ahşap bezemede kullanılmaktadır.

 Fırça ve Rulolar : Fırçalar boyayı yüzeye aktarmak için kullanılır. Geniş yüzeyleri boyamakta kullandığımız kestirme veya yağlı boya fırçaları inç ölçü birimine göre gruplandırılır (1, 1/2, 3, 4, 5 inç gibi). Geniş yüzeyleri hızlı bir şekilde boyamak ve verniklemek için rulolar kullanılır. Rulolar fırçalara göre daha az iz bırakır. Kalem işlerinde ise genellikle desen fırçalar kullanılır. 2, 4, 6, 8, 10, 12 numara olarak ölçülendirilir. Bu fırçalar marka ve seri numaralarına göre gruplandırılır. 123, 110, 145, 210, 3100, 258, 420 seri fırçalar gibi. 123, 110, 145 seri fırçalar desen boyamalarında,420 seri fırçalar kontur çekimlerinde,258 ve 3100 seri fırçalar ise zemin boyama, flato çekimi gibi yerlerde kullanılır. Bunlardan 110 ve 420 seri fırçalar samur, diğerleri ise domuz kılı, sentetik ve değişik malzemelerden yapılmıştır. Boyama işlemi bittikten sonra fırçalar temizlenir. Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi koruma altına alınır. Doğal kıllı fırçalar mukavva veya kartona sarılır veya saplarından asılarak korunur.

 Zımparalar : Zımparalar ahşap yüzeyi boya öncesine hazırlamak için kullanılır. Kâğıt veya bez üzerine yapışmış zımpara taneciklerinden oluşur. 0, 1, 2, 3, 4 numara olarak tanımlanır. En incesi 0, en kalını 4 numaradır. 3 ve 4 yüzey hazırlamada, 2 numara macun zımparalamada,1 numara astar boyada, 0 numara ise boya zımparasında kullanılır. Piyasada su zımparası ve kuru zımpara olarak bulunur. Genellikle su zımparasının rengi kırmızı, kuru zımparanın rengi ise mavidir. Kuru zımpara yüzeyin kaba kısımlarını almak, su zımparası ise en az pürüzlü haline getirmek için kullanılır. Zımparalar 100, 120, 150, 180, 220, 240, 280, 320, 360, 400, 500, 600, 800, 1000 gibi numaralarlarla anılan tane büyüklükleriyle piyasada satılır. Makine ile zımparalamada ise titreşimli, disk, paletli, havalı ve bantlı gibi zımpara makineleri kullanılır. Daha çok geniş yüzeylerde makineyle zımparalama tercih edilir. Ahşap kalem işlerinde çok fazla kullanılmaz.

 Vernikler : Ahşabın doğal görünümünü bozmayan ve ahşabı koruyan bir malzemedir. Ahşabı yağmur, güneş, küf gibi benzeri dış etkenlerden korur. Ahşap yüzeye yapılan son işlemdir. Vernikler akrilik (Su ile inceltilebilen), doğal reçine ve sentetik reçine gibi çeşitlere ayrılır. Ayrıca isteğe göre mat, yarı mat ve parlak olmak üzere piyasadan elde edilir. Verniklerin yüzeye aktarılması, kompresörlü tabanca, fırça, cila bezi gibi araçlarla olur. Mobilyacılıkta iyi bir örtücü yüzey elde etmek için, önce 2–3 kat dolgu vernik atılır. Her kat zımparalanır. Daha sonra son kat vernik atılır. Gomalak cilanın geleneksel vernik uygulamalarında çok önemli bir yeri vardır. Doğal bir reçine olan gomalak cilanın geçmişi Milattan önceki yıllara kadar dayanır. Hindistan ve Çin Hindi’nde yaşayan Coccuslaca adlı bir böceğin ağaçlara salgıladığı kırmızı sıvının reçineyle karışması sonucu oluşur. Bir başka tanımlamaya göre laccifer lacca böceğin dişisinin yumurtalarını korumak için salgıladığı sıvının adıdır. İspirto ile karıştırılarak kullanılır.

 Macunlar : Macunlar, ahşap yüzeyindeki boşlukları doldurmak ve yüzeydeki hataları kapatarak düzgün bir yüzey elde etmek için kullanılır. Genellikle dolgu macunu, yoklama macunu, sentetik macun, plastik macun diye çeşitlere ayrılır. Polyester macunlar metal ve ahşap yüzeylerde kullanılır, bu macunlarda ayrıca sertleştirici kullanılır. Ahşabın tamamının su hava gibi dış etkenlerle temasının kesilmesi istenen yerlerde kullanılır. Piyasada oto macun ismi ile de anılır. Karıştırıldıktan sonra, çok kısa bir zamanda(3–4 dk.) yüzeye sürülmesi gerekir. Aksi halde macun donarak yüzeye sürülmez hale gelir. Su bazlı macunlara piyasada ahşap macunu da denir. Polyester macuna göre sürmesi daha kolaydır. Daha uzun sürede kurur. Polyester macun kadar örtücü ve dayanıklı değildir. Sentetik macunlar ise geç kurur ve su bazlı macunlara göre daha dayanıklıdır. Geleneksel yöntemlerde el ile hazırlanan macun, günümüzde üretim çeşitliliği nedeniyle azalmıştır. Buna rağmen bazı durumlarda elle macun yapma ihtiyacı oluşabilir. Bunun için kaba üstübeç, ince üstübeç (Kaba üstübecin 1/5’ i kadar) ve bezir yağı (800 g üstübeç 200 g bezir yağı) iyice karıştırılır. Bu karışımın içerisine hangi renk boya yapılacaksa o boyadan bir miktar ilave edilir. Böylece macun alttan renk vermez. 

 Mala ve Spatula : Mala ahşap yüzeye macunu düzgün bir şekilde sürebilmek için kullanılır. İnce çelik sactan imal edilir. Piyasada değişik ebatlarda bulunur. Spatula ise daha çok küçük ahşap yüzeylere macun sürmede, özellikle yüzeydeki delik ve benzeri hasarların kapatılmasında kullanılır. Ahşap dışında raspa ve alçı gibi çok değişik işlerde kullanılır.

 Süngerler Ahşap boyamada dekoratif efektler yaratmak için kullanılır. Doğal ve sentetik olmak üzere 2 türlüdür. Doğal olanlar yumuşak dokuludur, bu nedenle boyama işleri için idealdir. Sentetik süngerlerin ise doğal süngerlere göre kullanımı daha zordur.

 Şeffaf Kâğıtlar : Motif çizmek, simetrisini almak, yüzeye aktarmak ve mevcut motiflerin rölevesini almak için kullanılır. Genellikle eskiz ve aydınger gibi şeffaf kâğıtlar kullanılır.

 Kâğıt Bantlar : Boya ve vernik yapımında renklerin birbirine karışmaması için kullanılır. Plastik şeffaf bantlara göre yüzeyde daha az iz bırakır.

AHŞAP YÜZEY HAZIRLIĞI NASIL YAPILIR

 Zımparalama : Zımparalama makine veya elle yapılır. Elle zımparalama için zımpara takozu hazırlanır. Bunun için ahşap takoz etrafına zımpara sarılır. Böylece elle zımparalama işlemin daha rahat yapılması sağlanır. Önce kaba zımpara yapılır. Sonra orta, en son ise ince zımpara yapılır. Zımpara yapılırken ahşap damarları yönünde zımpara yapılmasına dikkat edilir.

 Macun Çekme : Polyester macun kullanılacaksa, bir miktar macun sertleştiricisi ile karıştırılarak macun yapılacak yüzeye konur. Macun, yüzeye macun malası yardımıyla yayılır. Sonra tek bir harekette malaya kuvvetlice bastırılarak macun düzgün bir şekilde yüzeye yedirilir. Bu işlemlerin kısa bir sürede yapılmasına dikkat edilir. Yoksa macun sertleşerek yüzeye sürülmez hale gelir. Su bazlı macun kullanımında polyester macundaki gibi aynı işlemler yapılır. Yalnız burada sertleştirici yoktur, doğrudan doğruya yüzeye yayılır. Yüzeye düzgünce yayma işlemi bittikten sonra kuruması beklenir ve zımparalanır. Daha sonra 2.kat vurulur. Son olarak tekrar ince zımpara ile zımparalanarak pürüzsüz hazır düzgün bir yüzey elde edilir.

 Astar Atma : Yüzey bozuklukları macunla düzeltildikten sonra astar atma işlemine geçilir. Sentetik boya yapılacaksa sentetik astar kullanılır. Su bazlı boyalarda ise 1. kat boya astar yerine geçer. Boya tipine uygun astar seçildikten sonra yüzeye rulo veya fırça ile sürülür bizim çalışmalarımızda pek kullanılmamakla beraber makine ile de püskürtülebilir. Astar yüzeye 2 kat halinde sürülür. Birinci kat astar atılır. Kuruması beklenir. 1. kat astar kuruduktan sonra bozuk olan yerlere macun çekilir, zımpara atılır. Gerekli rötuşlar yapıldıktan sonra 2. kat astar atılır. Kuruduktan sonra tekrar hafif zımparalanır, gerekirse 3. kat atılır ve boyaya hazır hale getirilir. 

MOTİFİ HAZIRLAMAK VE BOYAMAK

 Ahşap Bezemede Kullanılan Motifler : Ahşap bezemede erken dönemlerde Rumi ve Hatayi motifler, geç dönemlerde ise Barok ve Rokoko motifler ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Bunların dışında geometrik ve Edirnekari motifleri de yoğun olarak kullanılmıştır. Ahşap bezeme motiflerinde Osmanlıların 15. yüzyıldan itibaren kullandıkları Edirnekari (Edirne işi bezeme) motifleri önemli bir yer tutar. Edirnekari motifleri, genelde çiçek, yaprak ve meyvelerden oluşur. Bu motifler ahşap, karton ve deri üzerine işelenerek. Edirnekari oluşturulur. Kapı, dolap kapağı, kepeng gibi ahşap elemanlarda kullanılır. Erken dönemlerde kök boyalardan geç dönemlerde ise yağlı boyalar kullanılmıştır. Desenler boyandıktan sonra gomalak cila ile korumaya alınmıştır. 

 Motifin Yüzeye Aktarılması : Motiflerin yüzeye aktarılması, günümüzde hobi amaçlı kurslarda geleneksel yöntemlerden farklı olarak tutkal ile yüzeye yapıştırılmakta, daha sonra motif üzerinde çeşitli yöntemlerle boyama işleri yapılmaktadır. Motif yüzeye aktarırken düzen-denge çok iyi olmalı, motif her taraftan eşit boşluklar kalacak şekilde oturtulmalıdır. Geleneksel yöntemlerde ise ahşap yüzeye motif aktarma genellikle aşağıdaki şekillerde olmaktadır. Kömür tozuyla aktarma: Bu yöntemin en fazla kullanılan yöntem olduğu tahmin edilmektedir. Sadece ahşap yüzeye değil; duvar gibi kalem işi yapılacak birçok yüzeyle uygulanmıştır. Meşe odunu kömür tozunun özelliği yüzeyden rahat silinmesi ve boyaya karışmamasıdır. Hazırlaması biraz zor ama uygulaması çok pratiktir. Seri uygulamalarda bize zaman kazandırır. Bu yöntemde önce motif şeffaf kağıt üzerine çizilir. İğne ile kontur sınırları eşit aralıklarla delinir. Meşe odunu kömürü dövülerek toz haline getirilir. Kömür tozu ince geçirgenliği olan (Bayan çorabı gibi) bez içerisine konur. Motif yüzeye sabitlenir. Hazırlanan bez tampon hafif darbelerle motif üzerinde gezdirilir. Kömür tozu iğne deliklerinden geçerek ahşap yüzeye yapışır. Daha sonra motif yüzeyden yavaşça, aşağı yukarı oynatmadan kaldırılır. kaldırılır. Böylece motif yüzeye aktarılmış olur. Karbon aracılığıyla aktarma: Bu yöntemi her türlü boyalı zeminde uygulamak zordur. Yüzeyin parlak ve kaygan boyalardan oluşması, sır kaplı olması halinde karbonla aktarmak çok zordur. Ancak yüzey mat ve kaygan değilse bu yöntemi uygulayabiliriz. Çünkü bu tür yüzeylerde kendini iyi göstermez Karbonlu aktarmada iki farklı yöntem uygulanır. 1. yöntemde motif ters çevrilerek motif üzerinden Hb veya 2b gibi kalemlerle çizilir. Daha sonra bu çizilen yer aşağı gelecek şekilde yüzeye sabitlenir üzerinden tekrar çizdiğimizde önceki çizdiğimiz çizgiler karbon görevini görür. Böylece motif yüzeye aktarılmış olur. Bu yöntem özellikle karton gibi yüzeylere aktarmada çok etkili ve kullanılışlıdır. 2. yöntemde ise karbon kâğıdı motifin altına konur. Motif yüzeye sabitlenir. Motif üzerinden kurşun kalemle çizilerek yüzeye aktarma işlemi yapılır. Motifi yüzeye doğrudan aktarma: Motifin doğrudan doğruya serbest elle ahşap yüzeyine çizilmesidir. Bu yöntem özel yetenek gerektirir. Yüzeyde belirlenen sınırlar içine kara kalem çalışmasıyla motif çizilir veya doğrudan boyama suretiyle resim yapılır.

 Ahşabın Boyanması : Günümüzde ahşap boyama hobi amaçlı kurslarda Dekupaj, Stencil, Mozaik, Peçete ve çatlatma gibi benzeri tekniklerle yapılmaktadır. Tarihi binalarda rastladığımız ahşap bezemede ise motif yüzeye aktarıldıktan sonra, önce motif üzerinde kestirme atıp daha sonra kestirmeler arasında kalan motif zeminini boyayıp en son ise kontur çekerek motifin tamamlandığı gözlenmektedir.

 Zemin Boyama : Zemin boyama 2 türlü düşünülebilir. 1. yöntem: Ahşabın tamamını boyamadır. Ahşabın macun-zımpara ve astarlama işi bittikten sonra zemin rengi tespit edilir. Rulo veya fırça ile tüm yüzeye 1. kat boya atılır.1. kat boyada fırça darbeleri yatay doğrultuda olacak şekilde boyama yapılır. İlk kat boya kuruduktan sonra, üzerine hafif bir zımpara atılır. Bu defa öncekinin tersine dikey doğrultuda fırça darbeleri olacak şekilde 2.kat boya atılır. Kuruma süresi kullandığımız boya türüne göre değişir. Örneğin, su bazlı boyalar daha çabuk kurur, yağ bazlı boyalar ise daha geç kurur. Genellikle 2 kat boya yeterli olur. Gerektiğinde 3. kat boyada atılabilir. 2.Yöntem: Motif içi zemin boyamadır. Bu genel zemini boyamadan farklıdır. Motife kestirme attıktan sonra uygulanır. Motifin içini oluşturan boşluklar boya taşmayacak şekilde özenle boyanır. Burada zemin boşluklarının büyüklüklerine göre 258 seri fırça başta olmak üzere diğer 110, 123 ve 145 seri fırçalarla da zemin boyanabilir.

 Kestirme Atma : Motif boyama işleminin en az hata ile yapılabilmesi için motif eğrileri üzerinde kestirme atılır. Böylece motifin kontur sınırları belirlenir. Motif içi zeminin ise rahat boyanması sağlanır. Fırça olarak yüzeyin genişliğine göre uygun ebatlarda bezeme fırçaları kullanılır. Özellikle 123 ve 110 nu’ lı fırçalar uygun gider. Motif zemini çok geniş olduğu takdirde 258 nu’ lı fırçalar da kullanılabilir.

 Kontur Çekme : Kontur motifin sınırlarını belirleme ve motife nitelik verme işlemidir. Kestirme atılıp zemin boyama işlemi bittikten sonra en son kontur çekilerek motif tamamlanır. Kontur çekme motif boyamanın en zor kısmıdır. Uzun kıllı samur fırçalarla (420 seri ) yapılır. Bu fırçaların uç kısımları daha uzun oldukları için eğriler üzerinde her türlü dönüş yapma kabiliyetine sahiptir. Kontur çekme, çok hassas bir işlem olduğu için el titremesi çok olur. El titremesini önlemek ve çalışmanın temiz olmasını sağlamak için baston denen dayanaklar kullanılır. Eğer küçük yüzeylerde masa başı çalışmalar yapılıyorsa yüzeyin büyüklüğüne uygun baston yapılabilir. Düşey yüzeylere sabitlenmiş veya büyük yüzeylerde çalışırken 03–1,5 cm daire kesitinde Yaklaşık 50 cm uzunluğunda bastonlar kullanılır. Bu ebatlar kullanan kişiye göre değişir. 

Ahşap Bezemeyi Koruma : Ahşap bezemeyi korumak için önce kullanılan malzemelerin kalitesiyle beraber ahşaba nelerin zararlı olabileceğini bilmek gerekir. Gerekli tedbirler alındığı taktirde ahşap bezeme çok uzun yıllar dayanabilir. Bunun için ahşabı güneş ışığı, su, mantar ve böceklerden korumak gerekir. Bu alınacak tedbirleri bezeme öncesi ve bezeme sonrası alınacak tedbirler olmak üzere 2 türlü düşünebiliriz.

 Bezeme Öncesi Tedbir Almak : Burada amaç ahşabı boyamaya başlamadan önce gerekli tedbirleri almaktır. Bunun için geleneksel yöntemlerde bezir yağı ile doyurmak, günümüzde ise emprenye etmek veya ahşap koruyucularla doyurmak gerekir. Emprenye etme çeşitli kimyasal maddelerin ahşaba emdirilme işlemidir. Günümüzde ahşabı korumak için çok uygulanan bir yöntemdir. Ahşabın ömrünü yaklaşık 10 kat artırmaktadır. Geleneksel yöntemlerde keten tohumundan elde edilen bezir yağı ahşap koruyucu olarak kullanılmıştır. Bezir yağı ahşabın nemli kalmasına neden olduğu için tam koruma sağlamamaktadır. Bunun yerine günümüzde ahşap koruyucu olarak pinotex türü koruyucular kullanılmaktadır. Pinotex türü ahşap koruyucular, ahşaba macun atmadan önce yüzeye sürülür. Sürme işlemi fırça veya cila bezi ile yapılır. Korumanın iyi olması için ahşaba iyice yedirilmesi gerekir. Piyasada renksiz, maun, meşe, ceviz, gibi ahşap renklerine yakın renk tonlarıyla bulunur.

 Bezeme Sonrası Tedbir Almada Ahşap bezemeyi korumak ve ahşaba son halini vererek ahşabı güzelleştirmek için en çok kullanılan yöntemlerin de başında ahşabı cilalama gelir. Geleneksel yöntemlerde kalem işleri bir sır tabakasıyla kapatılmıştır. Bu sır tabakası inceltilmiş bezir yağı ve vernikten oluşur. Bunlara lake çalışmalar da denebilir. Bununla beraber gomalak cila çok yoğun olarak kullanılmıştır. Benzeri cilalar kullanılmıştır. Günümüzde ise teknolojinin gelişmesiyle beraber sentetik, selülozik ve su bazlı birçok cila çeşidi kullanılmaktadır. Normal bir cila yapımında havalandırma iyi olmalıdır. Yerler toz kalkmaması için gazete kağıdı veya talaşla örtülmelidir. Ahşap yüzeyi cilalandıktan sonra cilayı korumanın bir yöntemi de cila üzerini mumlamak ve yağlamaktır. Bunun için sıvı ya da katı mumlar kullanılabilir. Mumun bir özelliği de ahşabın nefes almasını engellememesidir. Uygulama için yumuşak, tüylenmeyen bir pamuklu beze mum konarak lif yönü doğrultusunda ahşaba sürülür. Gerektiğinde fırçada kullanılabilir. Son olarak bir bezle silinirse mum güçlenir ve daha da parlaklık kazanır. Gomalak cila ile korumada ise, gomalaklar ispirto ile bir şişeye konarak çalkalanır.15. dakikadan itibaren erimeye başlar. Yaklaşık 1 saat sonra ise eriyerek yüzeye sürülmeye hazır hale gelir. Çalkalama neticesinde karışım kahverengi olur. Gomalak cila hazır hale geldikten sonra yüzeye cila bezi veya fırçayla yardımıyla sürülür. Bu işlem 3–4 kez tekrar edilir. Böylece Yüzeyde ahşabı koruyan ince bir tabaka elde edilmiş olur. Bu işlem yapılırken bezemenin zarar görmemesi için özellikle ilk katlarda fazla baskı yapılmaması gerekir. Hasar vermeden ilk katlar tamamlandıktan sonra diğer katlar daha rahat vurulabilir. Restorasyonda pek yeri olmamakla beraber eğer ahşap eser dış etkenlere maruzsa, bitkisel yağlardan yapılmış olan, suya dayanıklı yat vernik alternatif koruyucu olarak düşünülebilir.