MERMER NEDİR

Mermer bilimsel olarak, başkalaşım (metamorfizma) süreci geçiren ve başkalaşımın izlerini taşıyan kalker dominit gibi karbonat bileşimli kayaçlara denir. Ticari olarak ise, kesilip parlatılan, yüzeyi işlenebilen ve taş özellikleri kaplama taşı normlarına uygun olan her türden taş mermer olarak adlandırılmaktadır.

Mermer, mimaride yapıların dış cephelerinde ve teraslarında, iç mekanlarda ise antre, hol, salon, mutfak, banyo merdiven gibi yerlerde kaplama malzemesi olarak kullanılan doğal taştır.

Mermer, taşıyıcı yapı elemanı olarak kullanıldığı gibi, akustik özelliği gerektiren ve aydınlatma ile ilgili yerlerde, mimari ve dekoratif özelliği olan yapılarda farklı fonksiyonları yerine getirmek için kullanılmaktadır. Yapılarda zemin kaplama malzemesi olarak kullanılan mermerler dekorasyon ve mimari açıdan güzel görünmesi için ayrı renk ve boyutlarda olabilmektedir. Mermer zemin ve duvar kaplama malzemeleri arasında en çok bilinen doğal taştır. Mermer, kalker (CaC0) ve dolomitik kalkerlerin [CaMg(C0)] metamorfizmaya uğraması sonucu, yani yerin çeşitli derinliklerinde, çeşitli sıcaklık ve basınçlar altında kimyasal ve yapısal dönüşümler sonucu meydana gelmektedir. Mermer, kalsit kristallerinden oluştuğu için kaliteleri kalsit kristallerinin büyüklüklerine göre değerlendirilmektedir. Mermerde yapıyı oluşturan tanelerin çapları küçüldükçe ve tane aralarındaki bağ arttıkça mukavemet de artmaktadır.

Mermer mineral tane boyutlarına göre; ince, orta ve iri taneli olmak üzere üç çeşittir. Mineral boyu 1 mm den küçük olanlar ince taneli, tane boyutu 1-5 mm arasında olanlar orta taneli, tane boyutu 5 mm ve üzeri olanlar ise iri taneli mermerlerdir.

Mermer, yapı ve dokularına göre ele alındığında ise; sağlam görünümlü, ince ve iri taneli olanlar masfi mermer; renkli şeritli görünümlü ince taneliler laminal mermer; yapraklı yapıda ve önemli miktarda mika içerenler şisti mermer; kırıklanmış ve ikincil minerallerle dolgulanmış mermerler ise bireşik mermer olarak adlandırılmaktadır.

Mermerin oluşumu esnasında ortamın fiziksel ve kimyasal şartlarına bağlı olarak çok değişik renk, şekil, desen ve dalgalar oluşur. Mermerlerin renkleri çoğunlukla beyaz ve grimsidir. Fakat yabancı maddeler ve özellikle metal oksitlerin etkisiyle sarı, pembe, kırmızı, mavimtırak, gri ve siyah gibi değişik maddelerde de olabilirler.

Mermer doğal bir malzeme olduğundan renk uyumunda problemler yaşanmaktadır. Mermerde renk dağılımı homojen değildir. Aynı yerde elde edilen mermerler bile birbirinden farklı olabilir. Genellikle kaplama malzemesi olarak kullanılmak üzere seçilen mermer, seçim aşamasında küçük ölçekli bir numune görülerek belirlenmektedir. Fakat doğal bir malzeme olan mermerin renk ve doku standardizasyonu olmadığından yapım aşamasında renk ve desen uyuşmazlığı çıkmaktadır. Bu konu ancak seçim aşamasında büyük ölçekli numuneler görülerek ortadan kaldırılabilmektedir.

Mermer kristali iri taneli, sık dokulu, boşluk bırakmadan birbirine girmiş durumdadır. Bu nedenle dona karşı dayanıklıdır. Ancak hava kirliliğinin fazla olduğu yerlerde zehirli gazlardan etkilenerek aşınma, renk solması ve matlaşma gösterebilmektedir.

MERMER UYGULAMALARI

Estetik bir görünüme sahip olması ve dayanıklılığı nedeniyle sanatsal alanlarda kullanılmaya başlanan mermer bugün inşaat sektörü ve ev dekorasyon uygulamalarında da sıkça kullanılmaya başlanmıştır.

İnşaat sektöründe mermer,  binaların iç ve dış kaplamalarında, yer döşemelerinde, merdiven basamaklarında, mutfak ve banyolarda ve taşıyıcı sütunlarda kullanılabilmektedir.

TÜRKİYEDEKİ MERMER ÇEŞİTLERİ

Türkiye 290 mermer granit çeşidi ile Dünyada ilk sırada yer almaktadır. Ülkemizde üretilen ve en çok bilinen mermer çeşitleri için örnek olarak Afyon beyazı, Bilecik pembe, Marmara beyazı, M. Kemalpaşa beyazı, Karacabey siyah, Elazığ vişne, Denizli traverten ve Trakya graniti gösterilebilir.

MERMERİN ÖZELLİKLERİ

T.S. 10449 standardına göre yapı ve kaplama taşı olarak kullanılan hakiki mermerlerin özellikleri şu sınırlarda olmalıdır;

 Kimyasal Bileşim; % 95 CaC03 içermelidir.

 Mineralojik Bileşim; % 95 kalsit mineralinden ibaret olmalıdır.

 Atmosfer Basıncında Su Emme; kütlece % 0,4 ' den küçük olmalıdır.

 Doluluk Oranı; % 98 ' den büyük olmalıdır.

 Basınç Dayanımı; merdiven basamağı vb. yer döşemesinde kullanılacak mermerlerde 500 kgf/cm² (50 N.mm/mm3 ),duvar kaplamada kullanılacak mermerlerde 300 kgf/cm² (30 N.mm/mm³ )' den büyük olmalıdır.

 Eğilme Dayanımı; 60 kgf/cm² (6 N.mm/mm³ )' den büyük olmalıdır.

 Donma Dayanımı (Don Kaybı); % 1 ' den küçük olmalıdır.

 Dondan Sonra Basınç Dayanımı; 300 kgf/cm² (30 N.mm/mm³ )' den büyük olmalıdır.

 Sürtünme İle Aşınma Dayanımı; döşeme kaplaması, merdiven basmağı vb. yer döşemesinde kullanılacak mermerlerde 15 cm³ /50 cm² ' den, duvar kaplamasında kullanılacak mermerlerde 25 cm³ /50 cm² 'den büyük olmamalıdır.

 Darbe Dayanımı; döşeme kaplaması, merdiven basamağı vb. yer döşemesinde kullanılacak mermerlerde 6 kgf/cm² (0.6 N.mm/mm³ )' den duvar kaplamasında kullanılacak mermerlerde 4 kgf/cm² (0,4 N.mm/mm³ )' den büyük olmalıdır.

 Çatlak, Kırık, Çürük Damar, Delik ve Boşluk Durumu; Blok halindeki birinci sınıf mermerlerde, kaliteye olumsuz yönde tesir eden kusurlardan çatlak, kırık, çürük damar, delik ve boşluklar göz ile fark edilebilir büyüklüklerde olmamalıdır. Bunun dışında birinci sınıf plaka halindeki mermerlerde, kaliteye olumsuz yönde tesir eden kusurlardan kırık, çatlak ve çürük damar, delik ve boşluk bulunmamalıdır. Ayrıca, ikinci sınıf plaka ve blok mermerlerde de, kaliteye olumsuz yönde tesir eden kusurlardan kırık, çatlak ve çürük damarlar her 10 x 10 cm ' lik alanda 1 cm ' den büyük olmamalı, delik ve boşluklar ise her 10 x 10 cm ' lik alanda en fazla 1 cm² ' lik alana tekabül edecek şekilde olmalıdır.

 Renk; mermerin adlandırılmasında belirleyici bir özellik olup, herhangi bir renk sınırlaması söz konusu olmamalıdır.

 Parlatılabilme Özelliği; birinci ve ikinci sınıf plaka veya blok mermerler kesildiğinde cila alma yeteneğine sahip olmalıdır.

 Asitlere Karşı Mukavemet; atmosferde, havanın nemi ile birleşme sonucunda asitleri oluşturacak baca gazlarının ve benzeri maddelerin bulunduğu yerlerde yapılacak yapıların dış kaplama, dış merdiven basamakları ve benzeri yerlerde kullanılmak istenen mermer üzerinde T.S. 699 standartlarına göre yapılan deneyler uygulandığında, numuneler bozulmamalı, bariz bir renk değişikliği olmamalıdır.

 Birim Hacim Ağırlığı; T.S. 1910 (Kaplama Olarak Kullanılan Doğal Taşlar) ' a göre doğal taşlar en az 2,55 g/cm³ birim hacim ağırlığında olmalıdır.

MERMER TEMİZLİK VE BAKIMI

Vakumlama, kuru ve ıslak paspaslama, yıkama yapılabilir. Yüzeylerde bulunan lekeler sıcak su ile hazırlanan mermer temizleyicileri ile çıkarılmalı, ardından yüzey kurutulmalıdır. Asitli temizleyicilerden kaçınılmalıdır. Mermer banyo zemininde kullanılıyorsa yıkandıktan sonra kaymaması için çok iyi bir şekilde kurulanmalıdır. 

MERMER FİYATLARI

Mermer fiyatları kullanılacak ürünlere ve yapılacak uygulamanın özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Mermer metrekare fiyatları 22 - 250 TL arasında değişiklik göstermektedir.