POLİÜRETAN (PUR) LEVHALAR

Birçok sanayi dallarında yaygın bir şekilde kullanılan poliüretanlar, rijit, elastomer ve ayrıca köpük tiplerinde de üretilebilen polimerlerdir. İnşaat elemanlarından makine parçaları, organ yapımı ve çok değişik yerlerde sarf edilebilen bu plastiklerin yapımı kolaydır. Hücresel yapılı köpük olarak reçinenin büyük bir kısmı kullanıldığı gibi, kalan kısımlar rijit ve elastomer parça malzeme ve lif imalinde kullanılmaktadır.

Genel olarak özellikleri şöyledir;

• Hem termoset hem de termoplast,

• Kauçuktan daha iyi yırtılma ve abrazyon direnci,

• Üstün darbe mukavemeti,

• Elektrik direnci,

• Aşınma direnci,

• Kaymalı yataklar, aşınma levhaları, rulo vb. gibi parçalarda metal yerine kullanılır.

• Havaya, ozona, radyasyona, yağlara, benzine ve pek çok çözücüye karşı dayanıklılık.

Yoğunluğu 0,008 g/cm³ (köpük şekli)’den, 1,12 g/cm³ (katı rijit)’ye kadar; rijit (Shore D sertliği 85) veya esnek olabilir. Poliüretan poliisosianatın, polyester veya polieter reçine ile reaksiyon sonucu elde edilir. Köpük şeklinde olmayan öğütülebilen zamk ve viskoz, dökülebilen, sıvı üretanlar, termoset elastomer çeşitlerini oluşturup, bunların işlenmesinde lastiğe uygulanan yöntemler uygulanır. Ayrıca termoplastik elastomer çeşitleri de vardır. Poliüretan köpükleri termoset malzemelerdir ve polyester veya polieter bileşimlerinden elde edilen bu reçineler, aynı yoğunluklarda yumuşak ve esnek veya sert ve rijit olarak elde edilebilirler. Daha yüksek hidroliz mukavemete sahip olan polieter esaslı köpük, daha ucuz ve kolay işlenebildiği gibi, polyester esaslı köpük daha yüksek mekanik özelliklere sahip yağlara karşı mukavemeti daha yüksek ve daha düzgün hücre yapısına sahiptir. Bu iki çeşit köpük, püskürtme, kalıplama, yerinde köpükleme ve kütükten kesilmiş levha şeklinde işlenebilir.

Poliüretanlar bir izosiyonatla bir polialkolün oda sıcaklığında katılma polimerizasyonu sonucunda elde edilirler. İzosiyonatlar ise amin ve poliaminlerin fosgenasyonundan elde edilirler. PUR köpük malzemelerin sıcaklık direnci en çok 120°C olup, yoğunluğu 15 kg/m³’den 750 kg/m³’ e kadar çok amaçlı olarak üretilmekle birlikte, hafif, esnek ve yalıtma özellikleri çok iyi bir malzeme olmasına rağmen, kimyasal bakımdan vasat dirençli bir polimerdir. Buna rağmen seyreltik asit ve bazlarla aktif olmayan çözücülere direnci iyidir, mekanik dayanımı ise azdır.( çekme dayanımı 1-4 kgf/cm²’dir.) darbeye, aşınmaya ve küfe karşı dayanımı iyidir. Oto minderleri ve direksiyon kaplaması, yatak, bot, ayakkabı imaliyle yatay organ, elektrik malzemesi, gıda sanayi dalları esnek köpük poliüretanın yaygın kullanıldığı yerlerdir. Rijit köpük imali de İzosiyanat bazlı olup, üretim şekli tamamen esnek köpük gibidir. Çoğunlukla PMDI kullanılarak rijit köpükler imal edilir. 1.6-960 kg/m³ yoğunluk aralığında imal edilen rijit köpükler, çok geniş kullanım alanlarına sahiptir.Düşük yoğunluklu (32 kgf/m³ ) olan tiplerin ısı elektrik yalıtmaları çok iyidir. Aleve dirençli çok özel tipleri uzun araştırmalar sonucu yapılmış olup ve doğrudan kaplama veya levhalar halinde kullanılır. Yanmazlık deneyleri, bina tiplerinde ASTM E 84’e göre yapılmaktadır. Modern bina inşaatlarında blok püskürtme halinde, ısı (sıcak ve soğuk) ve elektrik yalıtmalarında, elektronik aletlerle bilgisayar kabinleri yapımında, mobilya motifleri hatta mobilya takımları, balıkçı mantarları ve askeri amaçlı birçok parçalar için PUR köpük kullanılır.