YIĞMA MERDİVEN NEDİR

Merdivenler hayatımızın bölünmez bir parçasıdır, onlarla dost, onlarla barışık yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor. Yalnız unutulmaması gereken bir şey varsa o da merdivenleri bizler yapıyoruz yani dostumuzu bize düşman etmek bizim elimizde. Hayatımızı kolaylaştıran bu merdiven denen yapı elemanını kendimize dost edebilmenin tek bir şartı var, oda kuralına uygun olarak inşa edebilmek. Tekniğine uygun olarak inşa edilmiş bir merdiven güzel dizilmiş boncuk dizilerini andırır, insana keyif verir işte bunun için merdivenleri yapmanın tekniğini bilmek bunun için önemlidir.

TUĞLALARLA MERDİVEN ÖRME

Farklı seviyeler arasındaki bağlantıyı sağlayan ve düzenli aralıklarla kademelendirilen eğimli yollara merdiven denir. Merdivenler, iki duvar arasından yükselebilecekleri gibi bir kenarından duvarlarla sınırlı, ya da duvarlardan büsbütün bağımsız olabilirler. Daha çok dış mekânlarda kullanılan, yük taşımaktan ziyade dekoratif amaçlı olarak kullanılan farklı renklerde imal edilerek montajı yapılan kil esaslı yapı elemanına tuğla merdiven denilmektedir.

Merdivenler, iç ve dış merdivenler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dış merdivenler, tümüyle dış hava koşullarına açık olanlardır. Bunlar daha çok farklı yükseklikteki yolları, bahçeleri, parkları ve tretuvarlarla binaların zemin katlarını birbirlerine bağlar. İç merdivenler, normal olarak dış hava koşullarına kapalıdır. Bunlar dış ortam ile zemin kat kotu arasındaki küçük yükseklik kotları arasındaki dolaşımı sağlar.

Tuğla merdivenler; açık alanlar, parklar, dinlenme alanları, meydanlar, sokaklar gibi kamuya açık yerler ile özel şahıslara ait yerlerde kullanılmaktadır. Bu merdivenlerin yapımında 210 x 105 x 65 mm ve 210 x 105 x 50 mm olmak üzere iki farklı standartlarda üretilen taban tuğlaları kullanılmaktadır. Aynı taban tuğlaları çevre düzenlemelerinde bordür, kanal elemanı, basamak elemanı ve benzeri detay gerektiren işlerde kullanılmaktadır. Yine bunların yanında, taban tuğlası yer döşeme malzemesi olarak; kentlerin yaya ve taşıt yollarında, fabrikaların nakliye sahaları gibi ağır yük taşıyan alanlarında, benzin istasyonlarında, birçok konutun çevre düzenlemesinde, tatil köylerinde, kongre merkezlerinde, askeri tesislerde, park ve bahçelerde, otoparklarda, okullarda güvenle kullanılması ve yenileme maliyeti getirmemesi nedeniyle tercih edilmektedir.

Çok yüksek basınç dayanımı, çok düşük su emme oranı, yağmur, don ve diğer olumsuz hava koşullarından etkilenmemesi nedeniyle, taban tuğlası, yaya, taşıt yollarında ve tüm çevre düzenlemelerinde vazgeçilmez bir zemin kaplama malzemesidir.

TUĞLA MERDİVEN ÖRME KURALLARI

Taban tuğla uygulaması gerekli koşulların sağlandığı düzgün zemine ( sıkışmış kum üzerine) uygulanır. Böylece, örneğin doğal gaz ya da kanalizasyon çalışması yaparken, taban tuğlasını yerinden çıkarmak gerektiğinde; tek bir tuğlanın yerinden çıkartılmasıyla, diğer tuğlalar hasar görmeden kolayca sökülebilir ve tekrar zahmetsizce aynı yere döşenebilmektedir.

1. Tuğla blokların döşenebilmesi için zemin sıkıştırılarak hazırlanmalıdır.

2. Düzeltilen ve sıkıştırılan zemine ilk önce zemin tuğlası döşenmelidir.

3. Bordür, kanal, basamak, havuz kenarı ve direk dibi elemanlar harçlı ve 1 cm derzli olarak uygulanmalıdır.

4. Tuğla merdiven örülebilmesi için alın ve taban uygulamasında kullanılması gereken aletler önceden hazırlanmalıdır.

5. Sıkışmış kum üzerine istenilen örgüyle döşeme yapılır. (Trafik yükü alan uygulamalarda yüke göre 45 – 90 derecelik balık sırtı örgü tercihedilmelidir. Yaya yollarında boyuna bağlantı, yığma ve sepet örgü kullanılabilir.)

6. Taban döşemesi yapıldıktan sonra uygun basamak yüksekliği hesaplanarak rıht yüksekliği tuğla ile örülmelidir.

7. Merdiven yapımında köşe ile ortaya gelen tuğlaların farklı olmasına dikkat edilmelidir.

8. İlk basamak tuğlası şakülünde yerleştirildikten sonra derz aralıklarına dikkat ederek diğer basamak tuğlaları da yerleştirilmelidir.

9. Ortaya gelecek olan basamak tuğlalarının gönyesinde olmasına dikkat edilmelidir.

10. Derz aralıkları temizlenmelidir. Gerektiğinde özel aletler ile derz aralıklarına şekiller verilmelidir.

11. Örüm işlemi bittikten sonra basamak ve taban döşemesinin üzerine ince elenmiş temiz kum serilmeli ve derz aralarına girmesi sağlanmalıdır.

12. Derz araları doldurulduktan sonra taban ve basamaklar temizlenmelidir.

TUĞLA MERDİVEN NASIL YAPILIR

Zemin tuğla blokların döşenebilmesi için sıkıştırılarak hazırlanmalıdır. Gerektiğinde mastarlıklar kullanılarak düz bir yüzey elde edilmelidir.

Tuğla merdiven örülebilmesi için alın ve taban uygulamasında kullanılması gereken aletler önceden hazırlanmalıdır,( Mala, lastik tokmak, tölara ipi, su terazisi gibi).

Trafik yükü alan uygulamalarda yüke göre 45 – 90 derecelik balıksırtı örgü tercih edilmelidir. Yaya yollarında boyuna bağlantı, yığma ve sepet örgü kullanılabilir. Bordür, kanal, basamak, havuz kenarı ve direk dibi elemanlar harçlı ve 1 cm derzli olarak uygulanmalıdır.

Taban döşemesi yapıldıktan sonra uygun basamak yüksekliği hesaplanarak rıht yüksekliği tuğla ile örülmelidir.

Merdiven yapımında köşe ile ortaya gelen tuğlaların farklı olarak döşenmesine dikkat edilmelidir.

İlk basamak tuğlası konduktan sonra sınır olarak kabul edilebilmesi örülecek basamak için tölera ipi ilk (baş)ve son tuğla arasına çekilmelidir.

Ortaya gelecek olan basamak tuğlalarının gönyesinde olmasına dikkat edilmelidir.

Derz aralıkları temizlenmelidir. Gerektiğinde özel aletler ile derz aralıklarına şekiller verilmelidir.

Örüm işlemi bittikten sonra basamak ve taban döşemesinin üzerine ince elenmiş temiz kum serilmeli ve derz aralarına girmesi sağlanmalıdır.

Derz araları doldurulduktan sonra taban ve basamaklar temizlenmelidir.

HAZIR BLOKLARLA MERDİVEN ÖRME

Uygun çapta agrega, çimento ve su ilavesi ile yüksek vibrasyon ve hidrolik basınç altında üretilen buhar kürü ile kurutulan hafif yapı elemanına hazır beton blok denilmektedir. Beton bloklarla örülen merdivenler iskelet sistemi tamamlandıktan sonra fabrika imali prefabrik özellik taşıyan beton kullanılması sonucu elde edilmektedir. Bu tip merdivenlerin basamakları birbirlerinden ayrık ve donatılı olarak imal edildiklerinden taşınması, yerine konması kolay ve maliyeti düşüktür. Beton bloklardan oluşan merdiven basamakları, genellikle donatılı olması nedeniyle geniş açıklıklarda kullanılmasının yanında doğal taşa göre mukavemetli olması, kalıp sistemi içinde döküldüklerinden değişik formlarda olabilmesi gibi avantajları olmasına karşın kalıptan çıktıktan sonra işlenememesi, kimyasal ve atmosfer etkilerine direnç gösterememesi gibi sakıncaları bulunmaktadır. Hazır beton bloklardan oluşan basamaklar, kabuk ve dolgudan meydana gelmekte, kabuk kısmı değişik türden ( granit, mermer, renkli veya beyaz çimento) malzemeler ile kaplanabilmektedir. Dolgu kısmında ise demir donatı ve normal beton harcı kullanılmaktadır.

Beton bloklarla hem iç hem de dış merdivenler yapılmaktadır. Hazır beton bloklar rıhtlı veya rıhtsız olarak uygulanabilmektedir.

Dış merdivenlerde basamak uygulaması daha çok mesnetsiz veya konsol kiriş gibi tek bir noktadan sabitlenerek tek mesnetli olarak kullanılmaktadır. İki mesnetli olarak yapıldığında basamak geçmesi, en az duvar kalınlığının yarısı (20 cm’lik duvarda l =10 cm) kadar olmalıdır. Tek mesnetli olarak yapıldığında ise basamak geçmesi, en az duvar kalınlığının 3/2’ si (30 cm’lik duvarda l = 20 cm) kadar olmalıdır.

İç merdivenlerde ise, basamaklar genellikle iki mesnetli olarak kullanılmaktadır. Tek mesnetli olarak kullanılması durumunda ise basamaklar duvara ankastre olacak şekilde bağlanarak yapılması gereklidir. Basit bir kiriş gibi çalışan basamakların mesnetleri ise iki duvar, biri duvar diğeri kiriş veya iki kirişten oluşabilmektedir. Hazır blok merdiven basamakları kalıba dökülerek yapıldıkları ve donatılı oldukları için, enine kesitlerinin şekli dikdörtgen rıhtsız, L kesitli ve üçgen kesitli olabilmektedir. Hangi şekil yapılırsa yapılsın duvara giren kısımları ankastre olması nedeniyle dikdörtgen kesitli olmalıdır.

Hazır blok merdiven basamakların enine kesiti normal olarak üçgen şeklinde yapılır. Sivri köşeler kolayca kırılabileceğinden kesit belirlenirken iç açıların 90º olması sağlanmalıdır. Bunun için pahlı yüzeyin eğim çizgisine dik olması gerekir.

HAZIR BLOKLARLA MERDİVEN ÖRME KURALLARI

1. İlk başlangıç basamak bloğu merdiven yapılacak kısma yerleştirilir.

2. İlk basamak bloğu harç ile döşemeye sabitlenir.

3. İkinci ve takip eden diğer basamaklar bir öncekinin üzerine kuralına uygun olarak bindirilerek sabitlenir.

4. Dış merdivenlerde basamaklarla duvar arasındaki derzlerden suların akmaması için çıkıntılar düzenlenmelidir.

5. Basamaklar arasında oluşabilecek boşluklar kireçli çimento harcı doldurulmalıdır.

6. Hazır beton blok merdivenler iki mesnet arasına monte edilecekse duvar veya kiriş birleşmelerine dikkat edilmelidir.

HAZIR BLOKLARLA MERDİVEN NASIL YAPILIR

Tesviyesi yapılmış olan zemin üzerine bağlanarak yapılmalıdır.

Düzeltilen ve sıkıştırılan zemine bağlantı elamanı kuralına uygun şekilde monte edildikten sonra harç ile sabitlenmelidir.

Merdiven montesinin yapılabilmesi için alın ve taban uygulamasında kullanılması gereken aletler önceden hazırlanmalıdır( mala, lastik tokmak, tölara ipi, su terazisi gibi).

Çıkıntılar kuralına uygun olarak hazırlanan harç ile doldurulmalıdır.

Merdiven yapımında birleşim yerlerindeki harcın iyi tutması sağlanmalıdır.

İki mesnet arasındaki uzaklık 120cm’ yi geçmemelidir İki mesnetli olarak yapıldığında basamak geçmesi, en az duvar kalınlığının yarısı (20 cm’lik duvarda 10 cm) kadar olmalıdır.

TAŞLARLA MERDİVEN ÖRME

Doğal yollardan imal edilmiş ve taşıyıcı kısmı doğal yapı taşlarından oluşan düşey sirkülasyon araçlarına taş merdiven denilmektedir.

Taş merdivenler kullanıldığı yerlere göre iç ve dış, basınca karşı dayanımlarına göre de tek veya çift mesnetli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğal taşlar genellikle rıhtlı veya rıhtsız olarak uygulanabilmektedir.

Taş merdivenler de hem iç hem de dış merdivenlerin yapımında kullanılmaktadır. Özellikle dış merdivenler tümüyle dış hava koşullarına açık olduğundan kamuya açık alanlarda tercih edilmektedir. Bununla birlikte binaların iç kısımlarında da kullanışlı ve uzun ömürlü olmaları sebebiyle taş merdiven yapılmaktadır. Doğal taş merdivenler binalarda tek veya çift mesnetli olarak kullanılması pek tercih edilmemekle birlikte genellikle yüzeysel kot farklılıkların da veya iki mesnetli olması durumunda ise 1,20m’den fazla olmayan açıklıklarda kullanılabilir. Ancak iki katlı yapılarda basamakların birbiri üstüne oturtulmak koşulu ve 1,00m genişlikten fazla olmamak üzere konsol olarak merdivenler kullanılmaktadır.

TAŞLARLA MERDİVEN ÖRME KURALLARI

1. İlk başlangıç basamak bloğu merdiven yapılacak kısma yerleştirilir.

2. İlk basamak bloğu harç ile döşemeye sabitlenir.

3. İkinci ve takip eden diğer basamaklar bir öncekinin üzerine kuralına uygun olarak bindirilerek sabitlenir.

4. Dış merdivenlerde basamaklarla duvar arasındaki derzlerden suların akmaması için dolgu yapılmalıdır.

5. Basamaklar arasında oluşabilecek boşluklar çimento harcı ile doldurulmalıdır.

6. Taş blok merdivenler iki mesnet arasına monte edilecekse duvar veya kiriş birleşmelerine dikkat edilmelidir.

TAŞLARLA MERDİVEN NASIL YAPILIR

Merdiven montesinin yapılabilmesi için alın ve taban uygulamasında kullanılması gereken aletler önceden hazırlanmalıdır( mala, lastik tokmak, tölara ipi, su terazisi gibi).

Tesviyesi yapılmış olan zemin üzerine harç ile bağlanarak yapılmalıdır.

Düzeltilen ve sıkıştırılan zemine bağlantı elamanı kuralına uygun şekilde monte edildikten sonra harç ile sabitlenmelidir.

Üst üste gelen basamakların bindirmelerine dikkat edilmelidir.

Çıkıntılar kuralına uygun olarak hazırlanan harç ile doldurulmalıdır.