HALI DÖŞEME MALZEMELERİ

Son yıllarda teknolojinin gelişmesi, kullanılan malzemelerin kalitesinin artması, elyaf özellikleri, üretim, renklendirme, temizleme yöntemlerindeki bir çok gelişme sonucunda duvardan duvara halı, zemin kaplaması imajından sıyrılarak bir mekanın karakteristiğini etkileyen çağdaş iç dekorasyon malzemesi haline gelmiştir. Duvardan duvara halı kaplamaların, üretim şekli açısından makina ve tafting halı olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Tafting halı ikinci tabanlıdır. Tafting halının makina halısından farkı; ara bezine taft dökülerek hazırlanan bir ürün olmasıdır. Alt bezine ip geçirilerek hazırlanır. Tafting halılann özellikleri esnek ve daha dayanıklı olmalarıdır. Günümüzde piyasada mevcut halılarda genellikle daha ucuz olması nedeniyle yapay lifler kullanılmakla birlikte, doğal ve yapay liflerin karıştırılmasıyla elde edilenler de mevcuttur.

Halı yapımında kullanılan lifler;

Yün; Yün dokuma halılar pahalı olduğundan maliyeti azaltmak ve dayanıklılığı arttırmak için yapay lifler ile birlikte kullanılmaktadır. Yün lifleri dayanıklıdır, temizliği kolaydır. Ancak pahalıdır, profesyonel bakıma ihtiyaç duyarlar ve statik elektriklenmeye neden olurlar.

İpek; doğal ipek lifinin elde edilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle pahalı bir liftir. Temizlik ve bakımı çok dikkat ister. Ancak dayanıklı ve güzel görünüşlüdür. Halı yapımında genellikle suni ipek kullanılmaktadır.

Akrilik; çok geniş renk seçeneklerine sahip, temizliği ve bakımı kolay, esnek bir lif çeşididir. Bazı özellikleri güne benzer. Ancak yün halılara göre daha kolay kirlenir.

Nylon; aşınmaya karşı oldukça dirençlidir, zemin kaplama fiyatı ucuzdur, temizliği ve bakımı kolaydır, ancak statik elektriklenmeye maruz kalabilir ve sigara yanıklarına karşı dirençsizdir.

Rayon; ucuzdur, antistatiktir ve kolay temizlenir.

Polyester; yumuşaktır, dayanıklıdır ve temizliği kolaydır. Statik elektrik özelliği düşüktür.

Halı kaplamalar, çok çeşitli renk ve örüntü seçenekleriyle döşemelere hem görsel hem de dokusal bir yumuşaklık, esneklik ve sıcaklık kazandırırlar. Halı kaplamalar, bu özellikleri sayesinde sesi emer, darbe gürültüsünü azaltır ve yürümek için rahat ve güvenli bir yüzey oluştururlar. Duvardan duvara halı kaplamaların günlük bakımı da diğer malzemelere göre nispeten kolaydır. Duvardan duvara halı, mekanda kullanılan mobilya ve diğer döşeme malzemelerine geniş renk ve desen çeşitlemesi ile istenen uyumu Sağlar, mekanı daha geniş gösterir. Yapılan çalışmalar da duvardan duvara halının bakım ve temizlik masraflarının diğer zemin kaplama malzemelerine göre en az %25 daha ucuz olduğu belirlenmiştir. Ancak iyi temizlenmediğinde bünyesinde rahatlıkla toz, kir ve mikroorganizma barındırabilir.

Halı kaplamalar kurumlarda genellikle duvardan duvara, tüm döşeme yüzeyini kaplayacak şekilde yerleştirilirler. Hemen hemen her türlü yüzeye kolayca uygulanabilir.

Hah kaplamalar, tüm mekanlarda sıcaklık hissini yaratan bir etki oluşturması, aynı zamanda perspektif açıdan oluşturduğu derinlik, mekanın daha ferah ve kullanabilirlik kabiliyetinin yüksek olduğu hissini vermesi nedeniyle tercih edilmektedir. Halıların kalitesi; yapımında kullanılan liflere, dokuma veya ilmek türü ve kalınlığına, üretim yöntemine bağlıdır.

Halı seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Kullanım yoğunluğu

• Halının döşeneceği zeminin türü

• Alana uygun renk ve desen

• Halı türü (üretim yöntemine göre makine halısı, el dokuması gibi veya kullanılan lif açısından doğal lif, yapay lif gibi)

• Lekelere ve solmaya karşı direnç

• Fiyat faktörü dikkate alınmalıdır.

Halılar genel olarak; el dokuması, makine halıları ve kilimler olmak üzere 3 ana gruba ayrılmaktadır.

 A. El Dokuması Halılar

1.Yün Halılar

a. Kaba

b. Orta

c. İnce

d. Ekstra ince

2. Floş Halılar

3. İpek Halılar

B. Makine Halıları

1. Dokuma Halılar

a. Dm²'de 1000-1700 ilmek içeren ve ilmek ipliğinin tamamı sentetik halılar

b. Dm²'de 2500 ilmek içeren ve ilmek ipliği değişik sıralarda yün ve sentetik olan halılar

c. Dm²'de 3000 ilmek içeren ve ilmek ipliği %100 yönden olan halılar

2. Yapıştırma Halılar

3. Örme Halılar

4. Tafting Halılar

5. İğneli Keçeli Halılar

6. Elyaf Halılar

C. Kilimler .

Elde edilme şekillerine göre piyasada mevcut halı çeşitleri;

- Püskiillü halılar; ipliklerin bir iskelet üzerine mekanik yöntemlerle ilmekler halinde dokunması ve bu dokumanın ikinci bir altlığa lateksle yapıştırılmasıyla elde edilir. Günümüzde üretilen halıların çoğu püsküllüdür.

- Dokuma halılar; iskeletin ve ipliklerin dokuma tezgahında aynı anda dokunmasıyla elde edilir. Dokuma halılar püsküllü olanlara göre daha dayanıklıdır. Üretimleri daha pahalıdır.

- Örgü halılar; iskeletin, ilmeklerin ve iplik kümelerinin aynı anda üç grup iğneyle örülmesi ile elde edilir.

- Ergitilmiş haklar; iplik uçlarının ısıtılarak eritilmesi ve alttan başka malzemelerle desteklenen bir vinil iskelet üzerine yapıştırılmasıyla elde edilir.

- Yoğun tüylü haklar; kısa iplik tellerinin yapıştırıcı kaplı bir iskelet üzerine elektrostatik olarak itilmesiyle elde edilir.

- İğne delikli haklar; halı ipliklerinin polipropilen bir dokuma tabakası içerisinde, hasır oluşturacak şekilde ileri ve geriye doğru dokunması ile elde edilir. Doku halının renkten sonra gelen en temel görsel özelliğidir. Tüy yapısı, yüksekliği ve halının kesilme şekline bağlı olarak çok çeşitli halı dokuları elde edilebilir. Başlıca üç halı dokusu çeşidi vardır:

- Kesik tüylü doku, tüylerin her bir ilmeğinin kesilmesi ile elde edilir, düzensiz kaba tüylü dokulardan, kısa ve yoğun kadifemsi dokulara kadar çeşitlilik gösterir.

- İlmekli doku, tüylerin ilmekli dokunması, püskül haline getirilmesi veya örülmesi ile elde edilir. İlmekli doku, kesik tüylü dokuya göre daha dayanıklı ve bakımı kolaydır. Renk ve desen açısından çeşitlilik daha azdır.

- Kesik ve ilmekli tüylerin karışımından oluşan dokular, tamamen ilmekli dokulara göre daha sıcak bir görünüm sergiler. Bu doku, püsküllü ve dokuma halılarda elde edilir.

Son yıllarda özellikle banyolarda kullanılması için üretilen "karo halı kaplamalar" bulunmaktadır. Karo halıları 40x40 cm boyutunda üretilmektedir ve tabanında bulunan vantuzlar yardımı ile yüzeye yapıştırılmaktadır. Halı karoların seçiminin en büyük nedeni; deformasyon ve bozulma olduğunda bozulan parçanın değiştirilebilmesidir. Bunlar kirlendiklerinde yüzeyden sökülüp çamaşır makinesinde yıkanabilmektedir.

Özellikleri :

• Bakımı kolaydır

• Sesi absorbe eder

• Esnektir

• Neme karşı dayanıklılığı düşüktür.

Temizlik ve Bakımı: Kırıntı ve döküntülerin halıya zarar vermemesi için günlük temizlik yapılmalıdır. Döküntü/kırıntılar liflere ve halının tabanına zarar vereceğinden bu tür maddeler kuru vakumlama ile her gün temizlenmelidir.

Kullanım Alanları: Duvardan duvara halı kaplamalar ıslak mekanlar hariç, her alanda kullanılabilmektedir.

Zemin kaplama malzemelerinin seçiminde; temel olarak bireysel tercihler, malzemenin kullanılacağı alanın özellikleri, diğer alanlarda kullanılan malzemeler ve maliyet gibi dikkate alınması gereken pek çok faktör vardır. Günümüzde çeşitli firmalar, çok çeşitli zemin kaplama malzemelerini piyasaya sunmaktadır. Bunlar arasından uygun seçimin yapılabilmesi için iyi bir piyasa incelemesi yapılmalı, seçim aşamasında malzemeler birbiri ile karşılaştırılarak satın almaya karar verilmelidir.