SU BAZLI BOYA NEDİR

Su ile inceltilen boyalara su bazlı boyalar denir. Silinebilir. Çabuk kurur. Kokusuzdur. Uygulanması kolaydır. Su ile kolayca temizlenir. Teneffüs etme özelliğine sahiptir. Çevreye ve insan sağlığına zarar vermez. İkinci kat boya bir kaç saat içinde sürülebilir. Uygulamadan kısa bir süre sonra boyanan mekanlar kullanıma açılabilir. Su bazlı plastik ve saten boyalar beton yüzeylerde, parlak boyalar ise kapı-pencere ve metal yüzeylerde kullanılır. Su bazlı boya çeşitleri aşağıdaki gibidir.

 Mat Boyalar (plastik boya ) : Su bazlı mat boyalara halk arasında “plastik boya” denir. Plastik boyalar kaygan bir yapıya sahip değildir ve tam silinebilme özellikleri yoktur. Bu yüzden, plastik boya ile boyanmış duvarların çok sık ve ıslak bezle silinmesi boyanın renk kaybına uğramasına ya da lekelerin boya üzerinde iz bırakmasına neden olabilir.

 Yarı Mat Boyalar (saten boya) : Yarı mat boyalara halk arasında “saten boya” denir. Saten boyalar, yüzey hatalarını gizleme özelliklerinden dolayı macun ya da alçı ile düzeltilmiş yüzeylerde dekoratif amaçlı uygulanır. Kaygan bir yapıda olan saten boyalar, tam silinebilme özelliğine sahiptir. Su itme ve buhar geçirgenliği özellikleri sayesinde suyun boya tarafından emilmesine ve lekelerin silinirken boyaya bulaşmasına izin vermezler.

 Parlak Boyalar : Kapı, pencere ve metal yüzeylerde parlak boyayı tercih edenler için su bazlı parlak boya olan solvent bazlı yağlı boyalar yerine geliştirilen boya çeşitleridir.

 Astar : Yüzey hazırlamaların sonuncusu olan astar, temizlemiş, tozu, kiri alınmış, eski veya yeni yüzeylerin, macun çekilmesi ile son bulan çalışmalardan sonra boya hatalarını en aza indirmek için yapılan uygulamadır. Bir tür ön boya diyebiliriz. Tüm astar çeşitleri boya uygulanacak yüzeyin durumuna göre seçilir ve uygulanır. Su bazlı boyalarda su bazlı astarlar seçilir (Yeni yüzey astarları, eski boyalı yüzeyler için geçiş astarları). Solvent bazlı boyalarda solvent bazlı astarların seçilmesine dikkat edilmelidir. Boyalarda olduğu gibi malzemesine göre uygulandığı yerlere göre; duvarlar, ahşaplar, metaller olarak üçe ayrılır. Difüzyon kabiliyeti fazla olduğu için boya ile yüzey arasında aderansı (yapışmayı) artırır. İnce yapısından dolayı yüzeye derinlemesine nüfus eder. Boya filminin örtücülüğüne yardımcı olur. Alt yapıda homojenlik sağlar, boyanın dalga dalga olmasını önler. Yüzey emiciliğini azalttığı için boya sarfiyatını da azaltır.

SU BAZLI BOYA NASIL YAPILIR

FIRÇA İLE SU BAZLI BOYA YAPIMI

 Güvenlik : Uygulama öncesi güvenlik hazırlıklarınızı yapınız. İş kıyafetinizi giyiniz. Güvenlik için kullanacağınız gözlüğünüzü ve maskenizi takmayı ihmal etmeyiniz. İç ve dış cephelerde yapacağınız uygulamalarda kendi güvenliğinizi tehlikeye düşürecek maddeleri çevrenizden uzak tutunuz.

Astar Malzemesinin Hazırlanması : Astar ambalajı üzerindeki karışım, kullanım ve güvenlik talimatlarını okuyunuz. Su bazlı boya öncesi astarlar su ile inceltilirler. Bu kurala dikkat ediniz. İnceltme oranı kutu üzerinde örnek olarak ‘‘1/ 10 veya %10 oranında inceltiniz’’ şeklinde yazacaktır, uyarıları dikkate alınız. İnceltici temiz suyu kutu üzerindeki oran dahilinde karıştırma kabına dökünüz. İyice homojen olana kadar karıştırınız.

 Astar Uygulaması : Fırça yardımı ile yüzeye astarı sürünüz. Boya uygulamalarındaki metotlarla aynı olup; farklılık arz etmez. 1/2 veya 1 inç fırçalar kapı ve pencere doğramalarında; 2 ve 3 inçlik fırçalar geniş yüzeylerin boyanmasında ; 4 ve 5 inçlik fırçalar ise duvarların astarlanması ve boyanmasında kullanınız. Fırçayı astara tam daldırmadan, kıl boyunun 1/3 geçmeyecek şekilde astara batırınız ve fazla olan astarı kabın kenarına sürerek alınız. Fırçadan Astar malzeme akışı durana kadar bekleyiniz ve boyanacak yüzeyi astar ile boyayınız.Tüm uygulamalarda olduğu gibi astar uygulamalarında da önce duvar kenar kısımlarını kesme fırçası sürünüz. 1.Kat ve 2. Kat uygulamalarında katlar arasında en az 2 saat bekleyiniz.1x1 m2 ‘lik kareler halinde yüzeyi astarlayınız .Komşu kareye geçene kadar bir öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ki kat izi oluşmasın. Boyunuzun yetmediği yüksekliklerde uzatma sapını fırçanızı takarak uygulama yapınız.Dar alanlarda uzatma sapının kullanımı zor olduğundan merdiven ve iskelelerden faydalanabilirsiniz.Ahşap uygulamalarında astarı ahşabın lif yönlerinde sürünüz. Metal yüzeylere astar uygulama sırası diğer yüzeylere uygulandığı gibidir, dikkate alınız.

 Boya Uygulaması : Boya ambalajı üzerindeki karışım, kullanım ve güvenlik talimatlarını okuyunuz. Su bazlı boyalar, su ile inceltilirler bu kurala uyunuz. İnceltme oranı kutu üzerinde örnek olarak ‘‘1/ 10 veya %10 oranında inceltiniz’’ şeklinde yazacaktır. Uyarıları dikkate alınız.  İnceltici temiz suyu kutu üzerindeki oran dahilinde karıştırma kabına dökünüz. İyice homojen olana kadar karıştırınız.Yerlere damlatma yapmayınız. Fırçayı boyaya tam daldırmadan, kıl boyunun 1/3’ü geçmeyecek şekilde batırınız ve fazla olan boyayı kabın kenarına sürerek alınız. Fırçadan boya akışı durana kadar bekleyiniz ve yüzeye sürünüz. Tüm uygulamalarda olduğu gibi önce duvar kenar kısımlarını kesme fırçası ile boyayınız. 1. kat ve 2. kat uygulamalarında katlar arasında en az 4 saat bekleme süresi olmalıdır. 1x1 m2 lik kareler halinde yüzeyi boyayın. Komşu kareye geçene kadar bir öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ki kat izi oluşmasın. Boyama yaptığınızda yüzey kurumadığı için fırça izleri boya yaşken görülebilir. Tekrar tekrar aynı yüzey kısımlarını boyamayınız, katlar arası boyanın eşit olmasına dikkat ediniz. Ahşap yüzeylerde boyama yapıyorsanız ahşabın lif yönlerinde sürme işlemi yapınız. Metal yüzeylere boya uygulama sırası diğer yüzeylerde olduğu gibidir, dikkate alınız.

RULO İLE SU BAZLI BOYA YAPIMI

Rulo, astar ve boya uygulamalarında malzemeyi yüzeye sürmede kullanılan silindir biçiminde yüzeyi çeşitli malzemelerle kaplanmış boyama gerecidir. Rulo kullanımı uygulama hızını artırmakla beraber, fazla boyanın rulodan alınmaması halinde damlatma ve sıçratma sorunları yaratabilir. Peluş rulo,  Sünger rulo,  Mercan rulo,  Delikli rulo,  Posteki rulo,  Kadife rulo gibi çeşitleri vardır. Rulolar da fırçalarda olduğu şekilde boyama işi bittikten sonra temizlenmelidir.

 Astar Uygulaması : Rulo yardımı ile yüzeye astarı sürünüz Boya uygulamalarındaki metotlarla aynı olup farklılık arz etmez. 5 cm veya 10 cm sünger rulolar kapı, pencere ve metal yüzeylerde; 20 cm ve 30 cm peluş rulolar geniş yüzeylerin boyanmasında; 30cm üstü rulolar daha geniş dış cephe boyamalarında kullanılabilir. Astar uygulamalarında önce duvar kenar kısımlarını kesme fırçası ile sürünüz. Rulonun batırma kabına astar koyunuz. Rulonuzu batırma kabına daldırınız. Kabın tırtıklı yüzeyine rulo üzerindeki fazla astarı almak ve eşit şekilde yaymak için rulonuzu sürünüz.Rulonuzu boyama yüzeyine sürünüz.Fazla bastırmadan ağır hareketlerle yüzey üzerinde rulonuzu gezdiriniz. 1x1 m2 lik kareler halinde yüzeyi astarlayınız. Komşu kareye geçene kadar bir öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ki kat izi oluşmasın. Boyama yaptığınızda yüzey kurumadığı için rulo izleri boya yaşken görülebilir. Tekrar tekrar aynı yüzey kısımlarını boyamayınız, katlar arası boyanın eşit olmasına dikkat ediniz. Boyunuzun yetmediği yüksekliklerde uzatma sapını rulonuza takarak uygulama yapınız. Dar alanlarda uzatma sapının kullanımı zor olduğundan merdiven ve iskelelerden faydalanabilirsiniz. Ahşap uygulamalarında astarı ahşabın lif yönlerinde sürünüz. Metal yüzeylere astar uygulama sırası diğer yüzeylere de olduğu gibidir; dikkate alınız.

 Boya Uygulaması : Astar uygulamasından sonra en az 4 saatlik bekleme süresinden sonra rulo ile boya uygulamasına geçiniz. Boya uygulamalarında önce duvar kenar kısımlarını kesme fırçası ile sürünüz. Rulonun batırma kabına boya koyunuz. Rulonuzu batırma kabına daldırınız. Kabın tırtıklı yüzeyine rulo üzerindeki fazla boyayı almak ve eşit şekilde yaymak için rulonuzu sürünüz.  Rulonuzu boyama yüzeyine sürünüz. Fazla bastırmadan ağır hareketlerle yüzey üzerinde rulonuzu gezdiriniz. 1x1 m2 ’lik kareler halinde yüzeyi boyayınız. Komşu kareye geçene kadar bir öncekinin kurumamasına dikkat ediniz ki kat izi oluşmasın. Boyunuzun yetmediği yüksekliklerde uzatma sapını rulonuza takarak uygulama yapınız. Dar alanlarda uzatma sapının kullanımı zor olduğundan merdiven ve iskelelerden faydalanabilirsiniz. Ahşap uygulamalarında boyayı ahşabın lif yönlerinde sürünüz. Metal yüzeylere boya uygulama sırası diğer yüzeylere de olduğu gibidir; dikkate alınız.

MAKİNE İLE SU BAZLI BOYA YAPIMI

Boya ve Kaplama malzemelerinin sadece insan gücü ile satıhlara uygulanması çok zaman alır. Çok da emek gerektiren bu işlem maliyetleri arttırır. Yüzeyi büyük alanlarda boya uygulamaları yapmak, işçilik maliyeti ve zamandan da tasarruf sağlamak amacı ile geliştirilmiş boya uygulamalarında kullanılan makinelerdir. Genel olarak marka ve yüzeye uygulanacak malzemelere göre çok çeşitlilik arz etmekle beraber çalışma prensiplerine göre iki çeşittir.

 Elektrik, benzin ve hava pompası prensibi ile çalışan boya makineleri :  İşçilik zamanını minimuma indirir. Çoğu zaman 1 kat uygulama yeterlidir. Mükemmel sonuçlar elde edilmesini sağlar. Hafif ve rahat kullanışlı olup tek kişilik işler için idealdir. Duvarların, tavanların, zeminlerin boyanmasında kullanılır. Boyalar, astarlar, yağlı boyalar, vernikler vb ürünler uygulanabilir. Fırça ve rulo işçiliği zayıf olan boyacının daha iyi iş çıkarmasını sağlar. Dakikada 1 ile 5 lt arasında malzemeyi sprey şeklinde püskürtebilen çeşitleri bulunur. Konut yapılarının iç kısımlarında çalışma temizliği ve fazla boya kullanımı nedeni ile tercih edilmezler.

 El kuvveti ile çalışan boya makineleri : Çalışma prensibi bakımından makinelerde olduğu gibi çalışan ve kas gücü ile basınç elde edilip püskürtme sağlanan makinelerin dışında mevcut sıvı malzemeyi bir mandal vasıtası ile pompalayarak bir hortumun ucundaki rulo veya fırçaya aktaran çeşitleri de mevcuttur. Bu işlemde amaç boya kabına rulo veya fırçayı batırmadan damlatma yapmadan hızlı bir şekilde işi bitirmektir. Bizlerin daha çok uygulamada kullanacağımız makineler bu gruba giren makinelerdir.

 Boya Uygulaması : Boya veya astar uygulamaları makine ile yapılacağından inceltme oranı fırça ve rulo uygulamalarından farklı olacaktır. Bu oranı dikkate alınız. Boya veya astarı açık havada yapacaksanız, ortamın ısısı, nem durumu, toz ve çevre kirliliği durumlarını göz önüne alınız. Boyanması veya astarlanmasını istemediğiniz kısımları Kesinlikle bantlayınız veya koruma muşambaları ile kaplayınız. Hazırladığınız uygulama malzemesini makinenizin boyama deposuna kenarlarına taşırmadan dökünüz. Hazırlanan boya iyice karıştırılmalı, tortu ve yabancı madde olmamalıdır. Aksi takdirde tabancanın ucu tıkanabilir. Uygulama yüzeyine deneme amaçlı tabanca ucunu 30–40 cm yaklaştırarak tetik kısmına basınız. Boyanın yoğunluğuna, boyanın yüzeye dağılışına göre, tabanca ucunu ayarlayınız. Boyama yüzeyinden 30–40 cm uzaklıktan uygulama malzemesini yüzeye püskürtünüz. Püskürtme esnasında aynı bölge üzerinde eşit aralıklarla kalarak malzemenin yüzeye homojen dağılmasına dikkat ediniz. Tabanca ucunu malzeme sıvı hale gelip akacak şekilde bir yerde tutmayınız. Tabancanın tetiğine, uygulama alanlarını bölgelere ayırarak kısım kısım basınız.  Boyama yaptığınız yerin üzerinden katman oluşturacak şekilde tekrar tekrar gitmeyiniz.  Daha küçük metal veya ahşap kısımların boyanmasında boya akışı fazla olacağından tabanca tetiğine kısa süreli ve sık aralıklarla basarak boyama yapınız.  Kas gücü ile çalışan püskürtme makinelerinde, elektrikli, benzinli ve basınçlı çalışanlarda olduğu gibi uygulama yapınız. Püskürtme yapılmayan makine çeşitlerinde ise boya pompalama yolu ile bir fırçanın veya rulonun ucuna geldiği için uygulama, fırça veya rulolarda olduğu gibi uygulanacaktır.