​

SERAMİK DÖŞEME KAPLAMALARI

Seramik, kilin hamur haline getirilerek şekillendirildikten ve kurutulduktan sonra yüksek sıcaklıkta pişirilmesiyle elde edilen malzemedir. Seramik döşeme kaplama malzemesi yatay veya az eğimli yüzeylere bitirme malzemesi olarak kaplanan yapı malzemesidir. Hem boşluklu hem de boşluksuz tür seramik olarak üretilen bu kaplamalar değişik biçim ve boyutta olmak üzere pişmiş toprak karolar, gre karolar, mozaik grelerdir.

Döşeme kaplamalarının, yürüme güvenliği yönünden kaygan yüzlü olmamaları gerekir. Bu nedenle, ikinci bir pişirme işlemi ile sırlanmış olan seramik malzeme döşeme kaplaması olarak kullanılamaz. Sır tabakasının yürüme güvenliği olmaması yanı sıra, aşınmaya dayanıklı olmaması da döşeme kaplamalannın sırlanmamasmın diğer bir nedenidir.

PİŞMİŞ TOPRAK KAROLAR

Pişmiş toprak karo kaplamalar, kilce zengin seramik hamurunun bazı katkılarla gre hamuruna benzer şekilde iyileştirilmesiyle elde edilen karışımın kuru kıvamda yüksek basınç altında preslenmesiyle şekillendirilir ve daha sonra 1000 °C'den yüksek sinterleşmeye yakın bir sıcaklıkta pişirilerek üretilir. Bu nedenle su emme değerleri düşüktür.

Pişmiş toprak karolar genellikle 20x20 cm boyutunda olmak üzere üretilirler. Kalınlıkları 10-15 mm arasında değişir. Pişmiş toprak hamurundan presleme ile şekillendirmek suretiyle elde edilirler. Harca aderansını arttırmak amacıyla karoların alt yüzeyleri girintili çıkıntılı, yivli veya diğer aderans artırıcı biçimlerde yapılabilir. Uygulanmaları sırasında karoların arasında 2-3 mm genişlikte derzler bırakılması ve daha sonra bu derzlerin çimento şerbeti ile doldurulması gereklidir.

Pişmiş toprak karoların boşluklu seramik malzeme olmasından dolayı, uygulanmasından sonra cilalanmaları faydalıdır. Böylece, kaplamaya renk ve görünüş yönlerinden bir canlılık verilebileceği gibi, kirlenmeleri önlemiş ve bakımları da kolaylaştırmış olur.

GRE SERAMİKLER

Seramik döşeme kaplamaları olan gre-seramikler ise, seramik hammaddelerinin uygun bir orandaki karışımın özel bir kalıpta preslenerek şekillendirilmesinden sonra 900°C'den yukarı sıcaklıkta pişirilmesi ile elde edilen bir yüzü sırlanmış, diğer yüzü oluklu ve tırtıllı olan gözenekli dokuda bir seramik kaplamadır.

Genelde gre seramik döşeme kaplamalarında mat veya yan mat sır uygulaması yapılmakta ve böylece yürüme güvenliği artırılmaktadır. Sır, seramik malzemeye su geçirimsizlik, kolay temizlenebilme, kir tutmama gibi özellikler verir. Bu yüzden seramik döşeme kaplamaları mutfak, banyo, duş, WC gibi ıslak hacimlerde kullanıldığı gibi ameliyathanelerde, laboratvuarlarda, steril oda gibi hacimlerde en çok kullanılan malzemedir.

Seramik döşeme kaplamaları 10x10 cm, 20x20 cm, 10x20 cm, 30x30 cm, 33x33 cm, 45x45 cm, 60x60 em gibi çok değişik boyutlarda üretilmektedir. Kalınlığı ise 6 mm veya 8 mm olur.

Döşeme kaplaması olarak kullanılacak seramik malzemelerin su emme değeri küçük olmalıdır. TS 202'ye göre su emme değeri %14'den az ve %22'den çok olmamalıdır. Yine aynı şekilde ısı şoklarından etkilenmemelidir. Bunun için ısıl genleşme katsayıları aynı olan seramik malzemeler kullanılmalıdır. TS 202'ye göre seramik ısı genleşme katsayıları 5x10⁶-9x10⁶ arasında olmalıdır. Seramik malzemenin genleşme katsayılarının farklı oluşu sonucu sırda pullanma, kopma ve çatlamalar sık sık görülen bir olaydır. Seramik malzemeler, genellikle, metal oksitlerle renklendirilmiş olduklarından (Örneğin; pişmiş toprak kilinde doğal olarak demir oksit bulunur) güneş ışınlarına karşı dayanıklıdır. Yüzeyi sert ve sırlı olduğu için aşınma dayanımı yüksektir. Sırtı olmasından dolayı kir ve leke tutmaz, bakteri ve mantar barındırmaz, kolay temizlenir. Bu yüzden hijyeniktir.

Seramik döşeme kaplamaları 2-2.5 cm şap üzerine özel yapıştırıcı harcıyla yapıştırılarak denli olarak uygulanır. Boyutları sınırlı olduğu için çok sayıda derz meydana gelir. Derz aralıkları genleşme açısından önemlidir. Her bir kareye genleşme payı bırakılmalıdır. Minimum 2-2.5 mm'den başlayarak karolar büyüdükçe derz aralığı artırılmalıdır. Daha sonra derz araları istenilen renkte derz dolgu harcıyla doldurularak portland çimentosuyla silinir. Bazen seramik döşeme kaplamaları harçlı olarak da yapılabilmektedir. Islak hacimlerde içeride toplanan suyun atılabilmesi için % 0.5-1 arası eğim verilmelidir.

GRE MOZAİK SERAMİKLER

Diğer grelerden ayıran yönleri sadece mozaik tekniğinde uygulamalarından kaynaklanmaktadır. En çok rastlanılan boyutları 20x20 ve 40x40 cm olanlarıdır. Kalınlıkları ise 5-6 mm arasındadır.

Gre mozaik seramik kaplamaların hamuru diğer gre bileşimlerinden farklı olmamakla birlikte 10 mm'den 50 mm'ye kadar değişen kare, altıgen gibi çeşitli biçimlerde üretilen döşeme kaplamalarıdır. Bu kaplamaları diğer grelerden ayıran en önemli iki fark, boyutlarının küçüklüğü ve uygulama tekniğidir. Mozaik grelerin tek tek döşenmesi imkansız olduğundan bu teknikte, uygulamanın kolaylıkla yapılabilmesi için grelerin ya alt yüzeylerinden plastik elyaflı bir fileye ya da görünecek yüzeylerinden bir kağıda yapıştırılmış olması gereklidir. Her iki teknikte de derzler uygun kıvamda çimento hamuruyla doldurulmak suretiyle kaplama uygulanır. Uygulamanın bitiminde çimento hamurunun yeterli derecede sertleşmesinden sonra yüzeydeki kağıt bir süngerle ıslatılarak yavaşça soyulur ve yüzey temizlenir. Fileli uygulamalarda ise file alt kısımda kaldığı için çıkarılması gerekmez. Bitmiş kaplamanın yüzeyinin temizlenmesi yeterlidir.